|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
İşyeri kayıt ve belgelerinin sigorta
müfettişlerine ibrazı
İbrahim Işıklı - 15 Şubat 2006 Çarşamba - Dünya
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'nin 30. maddesi uyarınca, işverenler,
aracılar ve sigortalıyı devir alan işverenler işyeri ile ilgili tüm defter ve
belgeleri, gerektiğinde istenilmesi halinde, sigorta müfettişleri ile bilanço
esası dışında defter tutan veya defter tutmak zorunda olmayan işyerleri için de
sigorta yoklama memuruna göstermek üzere, ilgili bulundukları yılı takip eden
takvim yılından başlayarak 5 yıl süreyle saklamak zorundadırlar. 01.05.2004
tarihinden önce yürürlükte olan SSİY'nin 26. maddesine göre, işveren ve
aracıların, işyeri ile ilgili tüm defter ve belgeleri, istenilmesi halinde
sigorta müfettişine göstermek üzere on yıl süreyle saklamak zorunluluğu
bulunmaktaydı. Ancak, 01.05.2004 tarihinde yürürlüğe giren SSİY md. 30'a göre
saklamak zorunluluğu ilgili bulundukları yılı takip eden takvim yılından
başlayarak 5 yıla indirilmiştir.
Yapılacak tebligat üzerine defter ve belgeler, incelemeyi yapacak ilgili denetim
elemanı veya sigorta yoklama memurunun tebligatta gösterdiği adrese getirilir.
Ancak, işveren, aracı ya da sigortalıyı devir alan işveren tarafından defter ve
belgelerin işyerinde ya da belge ile kanıtlanması kaydıyla işletme merkezinde,
işletme merkezi bulunmuyorsa kanuni ikametgahında incelenmesi yazılı olarak
istenir veya bu istek bir tutanak ile tespit edilir ve ilgili denetim elemanınca
veya sigorta yoklama memurunca da teftişe elverişli bulunursa inceleme orada
yapılır.
Defter ve belgeler kanunun 132. maddesi gereğince 7201 sayılı Tebligat Kanunu'na
göre yapılacak bildiri ile istenilebileceği gibi, işveren, işveren vekili, aracı
veya sigortalıyı devir alan işveren ile düzenlenecek tutanakla da istenebilir.
Yapılacak tebligata rağmen 15 gün ya da haklı bir sebep ileri sürülerek yazılı
istekte bulunulması veya bu durumun ilgililerin şahsen başvurusu ile bir
tutanakla tespiti üzerine verilen mehil süresi içinde gösterilmeyen defter ve
belgeler daha sonra ibraz edilirse gerekli inceleme yapılır. Ancak bu durumda
ilgililer hakkında kanunun 140'ıncı maddesinin (d) bendi hükmü uygulanacaktır.
İşveren, işveren vekili veya aracı tarafından haklı bir sebep ileri sürülerek
istenilen mehil süresi, ilgili denetim elemanınca veya sigorta yoklama memurunca
belirlenir ve ilgiliye bildirilir. Ancak, zamanaşımının söz konusu olduğu
hallerde mehil süresine ilişkin istekler kabul edilmemektedir.
Defter ve belgelerin gösterilmeyeceği, gösterilemeyeceği veya mevcut olmadığı
işveren, işveren vekili, aracı veya sigortalıyı devir alan işveren tarafından
yazılı olarak bildirildiği ya da bu durum ilgili denetim elemanınca veya sigorta
yoklama memurunca bir tutanakla tespit edildiği takdirde, ilgililere süre
verilmesi hususunda ayrıca tebligat yapılmasına gerek bulunmamaktadır. İşyeri
kayıtlarının ve belgelerinin incelemeye sunulmaması halinde; 506 sayılı yasanın
140. maddesi (d) bendi hükmü uyarınca
"d) Defter ve belgeleri ibraz etme yükümlülüğünü kurumca yapılan yazılı ihtara
rağmen onbeş gün içinde mücbir sebep olmaksızın yerine getirmeyenlere;
1) Bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü iseler aylık asgari ücretin
oniki katı tutarında,
2) Diğer defterleri tutmakla yükümlü iseler aylık asgari ücretin altı katı
tutarında,
3) Defter tutmakla yükümlü değil iseler aylık asgari ücretin üç katı tutarında,
Defter ve belgelerinin tümünü bu bentte belirtilen süre içinde ibraz etmekle
birlikte, yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara uygun olarak
düzenlemeyenlere, her bir geçersizlik hali için, ibraz edilmemesi üzerine
uygulanan miktarları aşmamak kaydıyla aylık asgari ücretin yarısı tutarında"
idari para cezası uygulanacaktır.
Yabancı uyruklular sigortalı olabilir mi?
4958 sayılı yasayla daha önce haklarında sadece kısa vadeli sigorta kolları
uygulanan (sigortalıların istekleri halinde uzun vadeli sigortalı kolları da
uygulanmaktaydı) yabancı uyrukluların sigortalılığında 4958 sayılı yasa ile
önemli değişiklikler yapılmıştır. Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 3'üncü maddesinin
II'nci fıkrasının (A) bendi 4958 sayılı kanunun yayımlandığı 06.08.2003 tarihi
itibariyle yürürlükten kaldırılmış bulunduğundan, bir işverenin emrinde çalışan
yabancı uyruklu kimseler hakkında istekleri olup olmadığına bakılmaksızın
06.08.2003 tarihi itibariyle tüm sigorta kolları uygulanacaktır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|