|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
KÖŞESİ
Sosyal Güvenlik Reformu'nda iş kazası ve
meslek hastalığı prim oranının belirlenmesi
İbrahim Işıklı - 30 Ağustos 2006 Çarşamba - Dünya
Geçen hafta, Sosyal Güvenlik Reformu ile yeniden düzenlenen yurtdışı
borçlanmasını açıklamıştık. Bu hafta da, DÜNYA okurları için, yeni Sosyal
Güvenlik Reformu ile iş kazası ve meslek hastalığı prim oranının nasıl
belirleneceği konusu açıklanmıştır.
Bir iş kazası veya meslek hastalığı sonucunda geçici veya sürekli olarak gelir
kaybına uğrayan sigortalılarla bunların hak sahiplerine ilk defa 07.07.1945
tarihinde kabul edilen 4772 sayılı İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları ve Analık
Sigortası Kanunu ile 01.07.1946 tarihinden itibaren sigorta yardımları
sağlanmaya başlanmıştır.
Sosyal Güvenlik Kurumu'nca, iş kazası ve meslek hastalığı primlerinin
belirlenmesi işverenlerin ödeyeceği primler açısından büyük önem taşımaktadır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 79. maddesi
uyarınca, kısa ve uzun vadeli sigortalar ile genel sağlık sigortası için, bu
kanunda öngörülen her türlü ödemeler ile yönetim giderlerini karşılamak üzere
kurum prim almak, ilgililer de prim ödemek zorundadır.
Kısa vadeli sigorta kolları prim tarifesi ve işkollarının ve işlerin tehlike
sınıf ve derecelerinin belirlenmesi konusu 5510 sayılı kanunun 83. maddesinde
düzenlenmiştir. Kısa vadeli sigorta kolları primi, yapılan işin iş kazası ve
meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre tespit
edilecektir. İş kolları tehlikenin ağırlığına göre sınıflara, bu sınıflar da
özel iş şartlarına ve tehlikeyi önlemek için alınmış olan tedbirlere göre
derecelere ayrılacaktır. Hangi iş kollarının hangi tehlike sınıfına girdiği,
tehlike sınıf ve derecesine ait prim oranlarının ve tehlike derecelerinin
belirlenmesinde uygulanacak esaslar, ilgili bakanlıkların görüşleri de alınarak
bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulacak bir
tarife ile tespit edilecektir. Prim tarifesi gerekli görülürse aynı usûlle
değiştirilebilecektir.
Yapılan işin yukarıda belirtilen tarifeye göre hangi tehlike sınıf ve derecesine
girdiği ve ödenecek kısa vadeli sigorta kolları primi oranı Sosyal Güvenlik
Kurumu'nca belirlenerek işverene ve 4'üncü maddenin birinci fıkrasının (b)
bendine göre sigortalı sayılanlara (eski Bağ-Kur sigortalıları) tebliğ edilir.
İş kazasını ve meslek hastalığını önleyecek tedbirler hakkındaki mevzuat
hükümlerine uygun bulunmadığı tespit edilen işler, kurumca daha yüksek primli
derecelere konulabilecektir.
Sosyal Güvenlik Kurumu, işyerinin tespit edilmiş bulunan tehlike sınıf ve
derecesini yaptıracağı incelemelere dayanarak kendiliğinden veya işverenin ya da
4'üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların (eski
Bağ-Kur sigortalıları) isteği üzerine değiştirebilecektir. Kurumca yapılacak
değişikliklere ilişkin kararın takvim yılından en az bir ay önce işverene,
işveren tarafından değişiklik isteğinin de takvim yılından en az iki ay önce
kuruma bildirilmesi şarttır. Böylece karara bağlanacak değişiklikler, karar veya
istekten sonraki takvim yılı başında yürürlüğe girecektir.
İşverenler ile 4'üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı
sayılanlar (eski Bağ-Kur sigortalıları), tehlike sınıf ve derecesi ile prim
oranı hakkında kurumca yapılacak yazılı bildirimi aldıktan sonra bir ay içinde
kuruma itiraz edebilir. Kurum, bu itirazı inceleyerek en geç üç ay içinde karara
bağlayarak sonucunu itiraz edene bildirir. ilgililer, kurumun kararı üzerine,
kararın tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde yetkili mahkemeye başvurabilir.
Kuruma itiraz edilmesi veya mahkemeye başvurulması, primlerin takip ve tahsilini
durdurmaz.
İşverenin veya 4'üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı
sayılanların (eski Bağ-Kur sigortalıları) itirazı; işyerinin tehlike sınıfı ve
derecesi ile kısa vadeli sigorta kolları prim oranının tebliğine ilişkin yazının
işverence veya 4'üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı
sayılanlar tarafından tebellüğünden itibaren bir ay içinde yapılmış ise
değiştirilen iş kolu kodu ve tehlike sınıfı ile tehlike derecesinin hatalı
uygulandığı tarihten, bir aylık süre dışında yapılmış ise itirazın kurum
kayıtlarına intikali tarihini izleyen yılbaşından, üçüncü fıkrada belirtilen
sürelerin aşılması durumunda ise kurumca yapılacak değişikliğe ilişkin kararın
tebliğini izleyen takvim yılı başından geçerli olarak uygulanır.
Bu değişiklik nedeniyle tehlike sınıf ve derecesinin yükselmesi halinde, kararın
işverene veya 4'üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı
sayılanlara tebliğ edildiği tarih ile yürürlük tarihi arasındaki süreye ilişkin
kısa vadeli sigorta kollarına ait prim farkının tebliği tarihini takip eden bir
ay içerisinde kuruma ödenmesi halinde, fark prim için gecikme cezası ve gecikme
zammı alınmaz. Aksi takdirde, fark primi 5510 sayılı kanunun 89. maddesi
uyarınca gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil olunur. Tehlike
sınıf ve derecesinin düşmesi halinde ise kısa vadeli sigorta kolları sigortası
prim farkı, işverenin varsa borçlarına mahsup edilir, yoksa iade edilir. Bir ay
içinde iade edilmesi halinde faiz ödenmez.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
