|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
Sosyal güvenlik reformu ertelensin mi?
İbrahim Işıklı - 13 Aralık 2006 Çarşamba - Dünya
Son bir aydır, internet haber sitelerinde, gazetelerde ve televizyonlarda
ağırlıklı olarak sosyal güvenlik reformunun emeklilere etkileri ve emekli esnaf
ve tüccarın sahiplerinin sosyal güvenlik destek priminin yüksek olmasından
dolayı işyerlerini kapatacak olmasından duyulan rahatsızlık dile getiriliyor.
Hatta bazı kesimler sosyal güvenlik reformunun ertelenmesini bile dile
getiriyor.
Nelerden rahatsızlık duyuluyor?
Önceleri, sosyal güvenlik kurumlarının birleşmesinden rahatsızlık duyan bazı
kesimler memurların emekli maaşının düşeceği yönünde açıklamalar bile yaptılar.
Birçok memur, 2007 gelmeden emekli olmaya karar vermişti. Ancak sonradan,
memurun emekli maaşının düşmek yerine artmaya başladığı anlaşılınca birçoğu
emeklilikten vazgeçti. Yine, emekli olup esnaf ve tüccar olarak çalışanlardan
alınan sosyal güvenlik destek primi, güncelleme katsayısı, emeklilik yaşı gibi
bazı konulardan duyulan rahatsızlıklar dile getiriliyor.
Birçok kişi, konuyu hep tek taraflı, kendi penceresinden gördüğünden, sosyal
güvenlik sistemini ve reformunu bugüne kadar tüm yönleriyle değerlendiremiyor.
Herkesin bildiği fil hikayesindeki; filin kuyruğundan, kulağından, bacağından ve
hortumundan tutanların farklı sonuçlara varması gibi bir durum ortaya
çıkmaktadır.
Reformla birlikte birçok hak veriliyor
Oysa sosyal güvenlik reformu, hem işverenlere, hem çalışanlara hem de
dul-yetimlere çok önemli haklar geliyor. Maalesef, sosyal güvenlik
sistemimizdeki uygulamalar, kurumdan kuruma farklılık gösteriyor. Özellikle
esnaf, sanatkar ve şirket ortaklarına hizmet vermek üzere kurulan Bağ-Kur en
düşük hakları veren kurum olarak göze çarpıyor. İşte, herkese tek çatı altında,
eşit sağlık ve sosyal güvenlik hakkı verilmesi sosyal güvenlik reformunun en
önemli düzenlemesidir. Sosyal güvenlik reformu ile getirilen önemli bazı hakları
sayacak olursak;
- Sağlık yardımından faydalanılabilmesi için 30 gün prim ödenmesi yeterli olacak
(Bu süre daha önce Bağ-Kur'lular için 240 gün, SSK'lılar için 90 gün ve
SSK'lının eş ve çocuğu için 120 gün idi)
- Doğum yapan bayan esnaf ve işkadınlarına da istirahat parası verilecek,
- Hastalanan sigortalılardan 90 gün prim ödemesi olanlara istirahat parası
verilecek (Daha önce Bağ-Kur'da böyle bir hak yoktu, SSK'lılarda ise 120 gün
idi),
- Yeşil kartlılar da yurtdışı tedavisinden faydalanabilecek,
- Yurtdışı tedavi için 30 gün yetecek,
- Özel hastaneler, sigortalılara ve emeklilere açıldı,
- Askeri hastaneler de sigortalı ve emeklilerin hizmetine açıldı,
- Grev ve lokavtta geçen sürelerin, sigortalı olmaksızın avukatlık stajını
yapanların normal staj sürelerinin, sigortalı iken herhangi bir suçtan
tutuklanan veya gözaltına alınanlardan, bu suçtan dolayı beraat edenlerin
tutuklulukta veya gözaltında geçen primi ödenmemiş sürelerinin borçlandırılması
olanağı getirildi,
- Doğum yapan kadınların bu sürelerdeki emeklilik primlerini yatırabilecekler,
- Emzirme yardımı artırıldı,
- Memurların askerlik borçlanması tutarları düştü,
- Yurtdışı hizmet borçlanmasında iki yıllık başvuru süresi kaldırıldı,
- Tüp bebek masrafları, karşılanmaya başlandı,
- 18 yaşından küçük çocuklar ücretsiz olarak tüm sağlık yardımlarından
yararlanabilecek,
- Genel sağlık sigortası kapsamında, tüm vatandaşlara sağlık hizmetlerinden
ücretsiz olarak yararlanma olanağı sağlandı.
- Sigorta primine esas kazanç ile asgari ücret eşitlendi,
- Prim belgeleri, tek belgede birleştirildi,
- Cenaze yardımı asgari ücretin 3 katına çıkarıldı,
- Dul eş ile yetim aylığı alan kız çocuklarının evlenmeleri halinde evlenme
yardımı verilmesi getirildi. (SSK'lının dul eşi ile Bağ-Kur'lunun dul eşi ve
yetim kız çocuklarına evlenme yardımı verilmiyordu.)
- Gecikme zammı hesabı değiştirilerek, daha adil bir uygulamaya geçildi.
- Ölüm aylığı bağlanabilmesi için prim gün sayısı 900 güne düşürülerek daha önce
aylık bağlanamayan on binlerce dul ve yetime aylık bağlanması hakkı tanındı,
- İşyeri devir bildirgesinin verilmesinde süre 10 güne çıkarıldı,
- İş kazalarının bildirim süresi artırıldı. (2 gün olan süre 3 iş gününe
çıkarıldı.)
Hemen aklımıza gelen değişiklikleri yukarıda saydık. Biraz daha düşünecek olsak,
yukarıda saydıklarımıza birçok yenisini ekleyebiliriz.
Sonuç olarak, sosyal güvenlik reformunda bazı düzeltilmesi gereken yerler var,
ancak bu yapılması gereken değişiklikler sistemin tamamının kötü olduğu anlamına
gelmiyor.
Reform ertelenmemeli
Sosyal güvenlik reformu ülkemiz açısından oldukça önemli bir düzenleme. Reformun
uygulamasının ertelenmesi, hem bu yasadan olumlu yönde etkilenecek on binlerce
kişiye haksızlık olacak, hem de seçim arifesinde böyle bir karar alınması
Başbakan Sayın R. Tayyip Erdoğan'ı ve partisini zor durumda bırakacaktır. Zira,
halka reformun aslında iyi olduğunun söylenmesine rağmen neden ertelendiğinin
açıklanması mümkün olmayacaktır. Ayrıca, ertelenen bir reformun iyi olduğuna da
kimse inandırılamayacaktır. Reform herkese gerekli, bu nedenle erteleme yerine
kamuoyunda hassas olunan bazı maddeler gözden geçirilmeli.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|