|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
İstihdamın teşvikinde son gelişmeler
İbrahim Işıklı - 20 Haziran 2007 Çarşamba - Dünya
Bazı illerde vergi ve sigorta primi teşvikleri uygulamak, enerji desteği
sağlamak ve yatırımlara bedelsiz arsa ve arazi temin etmek suretiyle yatırımları
ve istihdam imkanlarını artırmak amacıyla çıkartılan 5084 sayılı "Yatırımların
ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun"da
04.04.2007 tarihli, 26483 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5615 sayılı "Gelir
Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un 24'üncü
maddesiyle bazı değişiklikler yapılmıştır.
Buna göre; "29/1/2004 tarihli ve 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki
ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un 3'üncü ve 4'üncü
maddelerinin birinci fıkralarının (a) bentlerinde geçen "otuz" ibareleri "on"
olarak, (b) bentleri ise "1/4/2005 tarihinden önce işe başlamış olan gelir ve
kurumlar vergisi mükelleflerinden asgari on işçi çalıştıranların işyerlerinde
fiilen çalışan işçilerin" şeklinde değiştirilmiştir. Yine aynı yasayla;
Yine, 5084 sayılı kanunun 3'üncü, 4'üncü ve 6'ncı maddelerinde yer alan destek
ve teşviklerden, 04/04/2007 tarihinden itibaren 5 yıl süreyle, gerekli şartları
taşımaları kaydıyla Gökçeada ve Bozcaada'daki işletmelerin de yararlanacağı
öngörülmüştür.
31/12/2008 tarihine kadar uygulanmak üzere, gelir veya kurumlar vergisi
mükellefi işverenler, 5084 sayılı kanun kapsamındaki illerde, fiilen on (dahil)
veya daha fazla sigortalı çalıştırmaları koşuluyla, bu işyerinde çalıştırdıkları
tüm sigortalılar için (topluluk sigortası ile sosyal güvenlik destek primine
tabi olarak çalışanlardan dolayı tahakkuk ettirilen primler hariç) 2007 Mayıs
ayından itibaren 5084 sayılı kanun uyarınca sigorta primi işveren hissesi
teşvikinden yararlanabileceklerdir.
Teşvikten yararlanan bir işyerinde, daha sonra bu işyerinden sigortalı
çıkarılması nedeniyle, bir sonraki ayda fiilen çalışan sigortalı sayısında
azalma olmasına bağlı olarak, anılan işyeri işvereni, fiilen çalışan sigortalı
sayısının on sigortalının altına düşmesi nedeniyle bu işyerinde sigortalı sayısı
yeniden on sigortalıya ulaşmadıkça sigorta primi işveren hissesi teşvikinden
yararlanamayacaktır.
Teşvik kapsamında dikkate alınacak fiilen çalışan sigortalı sayısının
tespitinde, aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı olup, bu belgede prim ödeme
gün sayısı bulunan (çalışan) sigortalılar dikkate alınacaktır. Yasal süresi
içinde birden fazla aylık prim ve hizmet belgesi verilmiş ise, sigortalı
sayısının tespitinde, bu belgelerde prim ödeme gün sayısı bulunan sigortalıların
toplam sayısı dikkate alınacaktır. Dolayısıyla, sosyal güvenlik destek primine
tabi çalışanlar (emekliler) sigortalı sayısının tespitinde dikkate alınacak,
aday çırak, çırak ve öğrenciler ile topluluk sigortasına tabi olanlar ise
sigortalı sayısının tespitinde dikkate alınmayacaktır.
Sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi ve topluluk sigortası
primlerinin işveren hissesi tutarları teşvik kapsamına dahil edilmeyecektir.
kanun kapsamındaki illerde işverenlerin birden fazla işyeri bulunması durumunda
ise, asgari on sigortalı çalıştırma şartı, işyerlerinin her biri için ayrı ayrı
aranacaktır.
5615 sayılı kanunla 5084 sayılı kanunda yapılan değişiklik uyarınca 1.5.2007
tarihinden itibaren, 01.04.2005 tarihinden önce işe başlamış olan işverenler
için sigortalı sayısını yüzde 20 artırma koşulu aranmadığından, 2007 Mayıs
ayından itibaren 10 veya üzerinde sigortalı çalıştıran işverenler, sigortalı
sayısının yüzde 20 artırılıp artırılmadığı üzerinde durulmaksızın,
çalıştırdıkları sigortalıların tamamından dolayı (topluluk sigortası ile sosyal
güvenlik destek primine tabi olarak çalışanlardan dolayı tahakkuk eden primler
hariç) işveren hissesi prim tutarı teşvikinden istifade edebileceklerdir.
Çanakkale ilinin Bozcaada ve Gökçeada ilçeleri de, bu kanunun 3'üncü, 4'üncü ve
6'ncı maddelerinde yer alan destek ve teşviklerden, 01/05/2007 tarihinden
itibaren bu maddelerdeki şartları taşımaları kaydıyla, 5 yıl süreyle
yararlanacaklardır. Dolayısıyla, Gökçeada ve Bozcaada'da faaliyet gösteren
işverenlerin, 5084 sayılı kanunda öngörülen işveren hissesi prim tutarı
teşvikinden istifade edebilmeleri için, gelir veya kurumlar vergisi mükellefi
olduklarını kanıtlayan vergi dairelerinden alacakları resmi belgeyi, işyerinin
işlem gördüğü sigorta il müdürlüğüne ibraz etmeleri gerekmektedir. Çanakkale ili
sınırları içerisinde bulunmasına rağmen bu adalar (Gökçeada (İmroz) ve Bozcaada)
dışındaki yerlerde kurulu işletmeler anılan kanunun sigorta primi işveren
hissesi teşvikinden faydalanmayacaktır.
5084 sayılı yasanın en önemli eksiklerinden birisi, kademeli bir düzenleme
getirmemesiydi. 5084 sayılı yasa kapsamına giren illerden Anadolu'nun Batı'sında
yer alan illere çok sayıda yatırım başvurusu yapılmasına rağmen, özellikle Doğu
ve Güneydoğu illerinde yasadan yararlanmak için az sayıda yatırım başvurusu
olduğu görülmektedir.
Aslında Doğu ve Güneydoğu illerinde istihdamı artırmak ve göçü önlemek için
çıkarılan yasada, kademeli bir sistemin getirilmemiş olması, yatırımları
Batıdaki teşvikten yararlanan illere kaydırarak yeni göçlere neden olmaktadır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|