|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
Çalışma hayatının denetimi ve teftişi
İbrahim Işıklı - 07 Kasım 2007 Çarşamba - Dünya
Devlet, çalışma hayatı ile ilgili mevzuatın uygulanmasını izler, denetler ve
teftiş eder. Bu ödev Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na bağlı ihtiyaca
yetecek sayı ve özellikte teftiş ve denetlemeye yetkili iş müfettişlerince
yapılır. İş Teftiş Kurulu 10 ilde oluşturulan grup başkanlıkları ile görevlerini
yerine getirmektedir (Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Malatya, Bursa, Erzurum,
Samsun, Antalya, Zonguldak). Bu gruplarda toplam 627 iş müfettişi görev
yapmaktadır. Bu müfettişlerin 342'si sosyal açıdan (işin yürütümü) ve 285'i iş
sağlığı ve güvenliği açısından sanayi ve ticarette özverili bir şekilde denetim
yapmaktadır. İş denetiminin ana amacı çalışanları korumak, çalışma yaşamı ile
ilgili mevzuatın uygulanıp uygulanmadığını izlemek ve denetlemektir.
İş hayatının izlenmesi, denetlenmesi ve teftişiyle ödevli olan iş müfettişleri,
işyerlerini ve eklentilerini, işin yürütülmesi tarzını ve ilgili belgeleri, araç
ve gereçleri, cihaz ve makineleri, ham ve işlenmiş maddelerle, iş için gerekli
olan malzemeyi gerektiği zamanlarda ve işçilerin yaşamına, sağlığına,
güvenliğine, eğitimine, dinlenmesine veya oturup yatmasına ilişkin tesis ve
tertipleri her zaman görmek, araştırmak ve incelemek ve 4857 sayılı kanunla suç
sayılan eylemlere rastladığı zaman bu hususta Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı tarafından çıkarılacak İş Teftişi Tüzüğü'nde açıklanan şekillerde bu
halleri önlemek yetkisine sahiptirler.
Teftiş ve denetleme sırasında işverenler, işçiler ve bu işle ilgili görülen
başka kişiler izleme, denetleme ve teftişle görevli iş müfettişleri tarafından
çağrıldıkları zaman gelmek, ifade ve bilgi vermek, gerekli olan belge ve
delilleri getirip göstermek ve vermek ve birinci fıkrada yazılı görevlerini
yapmak için kendilerine her çeşit kolaylığı göstermek ve bu yoldaki emir ve
isteklerini geciktirmeksizin yerine getirmekle yükümlüdürler.
İş hayatını izleme, denetleme ve teftiş yetkisi olan iş müfettişleri görevlerini
yaparlarken işin normal gidişini ve işyerinin işlemesini, inceledikleri konunun
niteliğine göre mümkün olduğu kadar aksatmamak, durdurmamak ve güçleştirmemekle
ve resmi işlemlerin yürütülüp sonuçlandırılması için, açıklanması gerekmedikçe,
işverenin ve işyerinin meslek sırları ve şartları, ekonomik ve ticari hal ve
durumları hakkında gördükleri ve öğrendikleri hususları tamamen gizli tutmak ve
kendileri tarafından bilgileri ve ifadeleri alınan yahut kendilerine başvuran
veya ihbarda bulunan işçilerin ve başka kişilerin isimlerini ve kimliklerini
açıklamamakla yükümlüdürler.
İş denetimi ve teftişine yetkili iş müfettişleri tarafından ifade ve bilgilerine
başvurulan işçilere, işverenlerin gerek doğrudan doğruya ve gerek dolayısıyla
telkinlerde bulunmaları, işçileri gerçeği saklamaya yahut değiştirmeye sevk veya
herhangi bir suretle zorlamaları veyahut işçilerin ilgili makamlara
başvurmaları, haber ve ifade vermeleri üzerine, bunlara karşı kötü davranışlarda
bulunmaları yasaktır.
İşçilerin çalıştıkları veya ayrıldıkları işyerleriyle işverenleri hakkında
gerçeğe uygun olmayan haberler vererek gereksiz işlemlerle uğraştırılmaları veya
işverenleri haksız yere kötü duruma düşürmeye kalkışmaları ve iş müfettişlerince
kendilerinden sorulan hususlar için doğru olmayan cevaplar vererek denetim ve
teftişin yapılmasını güçleştirmek veya yanlış bir sonuca vardırmak gibi kötü
niyetli davranışlarda bulunmaları yasaktır. İş Kanunu'nun;
4857/92'nci maddesinin ikinci fıkrasındaki izleme, denetleme ve teftişle görevli
iş müfettişleri tarafından çağrıldıkları zaman gelmek, ifade ve bilgi vermek,
gerekli olan belge ve delilleri getirip göstermek ve vermek ve birinci fıkrada
yazılı görevlerini yapmak için kendilerine her çeşit kolaylığı göstermek ve bu
yoldaki emir ve isteklerini yükümlülüklerini yerine getirmeyen işveren veya
işveren vekiline 2007 yılında 8.457 YTL para cezası verilir.
4857/96'ncı maddesindeki ifade ve bilgilerine başvurulan işçilere, işverenlerin
gerek doğrudan doğruya ve gerek dolayısıyla telkinlerde bulunmaları, işçileri
gerçeği saklamaya yahut değiştirmeye sevk veya herhangi bir suretle zorlamaları
veyahut işçilerin ilgili makamlara başvurmaları, haber ve ifade vermeleri
üzerine, bunlara karşı kötü davranışlarda bulunma yasağına uymayan işveren veya
işveren vekiline 2007 yılında 8.457 YTL para cezası verilir.
İş müfettişlerinin İş Kanunu'ndan veya diğer kanunlardan doğan her çeşit teftiş,
denetleme yetki ve görevleri gereğince görevlerinin yerine getirilmesi
sırasında, görevlerini yapma ve sonuçlandırmaya engel olan kimselere eylem başka
bir suçu oluştursa dahi ayrıca 2007 yılında 8.457 YTL para cezası verilir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30 |
