|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
Uzlaşma ile ”dul eşlerin” çeyiz yardımı
kaldırılacak
İbrahim Işıklı - 02 Nisan 2008 Çarşamba - Dünya
Geçtiğimiz hafta başında, Emek Platformu ile sosyal taraflar arasında yapılan
görüşmelerde, çeyiz parası olarak adlandırılan evlendirme yardımı da gündeme
geldi. Emek Platformu'nun talepleri doğrultusunda evlendirme yardımının mevcut
uygulamasında önemli değişiklik yapılacak. Bu hafta TBMM'de Sosyal Güvenlik
Reformu görüşülmeye devam edilecek. Toplumun büyük bir bölümü reformu ve
reformla değişecek uygulamaları dikkatle izliyor. Dul eşlerde, evlenmeleri
halinde mahrum kalacakları çeyiz parasının neden kaldırılmak istendiğini
anlamaya çalışıyor. İşte reformdan önce ve sonra çeyiz parası uygulaması;
Reformdan önce evlenme yardımı uygulaması:
1. 5434 sayılı TC Emekli Sandığı Kanunu'nda evlenme ikramiyesi
5434 sayılı kanunun 90. madde ile hem yetim aylığı alan kız çocuğuna, hem dul
aylığı alan eşe hem de vefat eden memurun aylık bağlanan anasına evlenmeleri
halinde kamuoyunda çeyiz yardımı olarak bilinen ve aylıklarının 12 katı
tutarında evlenme ikramiyesi verilmekteydi.
Yetim aylığı alan kız çocuğu, vefat eden memurun aylık bağlanan anası veya dul
aylığı alan eşlerden, evlenme tarihinden itibaren oniki aydan önce boşananlarla,
evliliğin butlanına veya feshine karar verilenlere yeniden aylık bağlanması
halinde, ödenmiş bulunan evlilik ikramiyesinin oniki aydan eksik süreye ait
kısmı tahsil edilinceye kadar aylıkları ödenmemekteydi.
2. 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nda evlenme yardımı
506 sayılı kanununun ek 12. maddesi gereğince, sigortalının ölümünden dolayı
aylık ve gelir almakta olan hak sahibi kız çocuklarına evlenmeleri halinde bir
defaya mahsus olmak üzere aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı evlenme
yardımı olarak verilmekteydi.
İki yıl içerisinde meydana gelen boşanma veya dul kalma halinde bu süre için
tekrar aylık veya gelir ödenmemekteydi.
SSK mevzuatında, dul eşlere evlenme yardımı verilmesine ilişkin bir hüküm
bulunmadığından, sadece yetim kız çocuklarına evlenme yardımı yapılmaktaydı.
Ayrıca, 2925 sayılı Tarım SSK'da da evlenme veya çeyiz yardımı ödemesi
bulunmamaktaydı.
3. 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu'nda evlenme yardımı
5434 sayılı kanunda yetim aylığı alan kız çocuğu ile dul aylığı alan eşe ve 506
sayılı kanunda da yetim kız çocuklarına evlenme yardımı (ikramiyesi) bulunmasına
karşın, 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu'nda ve 2926 sayılı Tarım Bağ-Kur'da bu tür
evlenme veya çeyiz yardımı ödemesi yoktur. Bu da, sosyal güvenlik yardımları
arasında önemli bir farklılık olarak göze çarpmaktadır.
Reformdan sonra evlenme yardımı uygulaması:
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 37. maddesiyle yapılan
düzenleme ile sosyal güvenlik kurumlarındaki anlamsız farkılıklar ortadan
kaldırılmakta ve evlenmeleri nedeniyle bağlanan gelir veya aylıklarının
kesilmesi gereken eş veya kız çocukların, evlenmeleri ve talepte bulunmaları
halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin 12 aylık tutarının bir defaya
mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödeneceği öngörülmektedir.
Evlenme ödeneği alan hak sahibinin aylığının kesildiği tarihten itibaren bir yıl
içerisinde yeniden hak sahibi olması halinde, bir yıllık sürenin sonuna kadar
gelir veya aylık bağlanmayacaktır. Bu düzenleme ile Bağ-Kur'dan aylık ve gelir
alan eş veya çocuklar da evlenme yardımından yararlanabileceklerdir. Evlenme
ödeneği verilmesi halinde, diğer hak sahiplerinin aylık veya gelirleri evlenme
ödeneği verilen sürenin bitimini takip eden ödeme döneminden itibaren yeniden
belirlenecektir.
Ancak, Emek Platformu, yetim kız çocukları için ödenmekte olan evlenme yardımı
(çeyiz parası) yetim aylığının 24 katı tutarından, 12 katına düşürülmesine
itiraz etmişti.
Emek Platformu ile yapılan görüşmelerin sonucuna göre, 5510 sayılı kanundaki dul
eşlerin de evlenme yardımından yararlandırılması yönündeki düzenlemeden
vazgeçilmesi ve sadece yetim kız çocuklarına 24 aylık tutarında evlenme yardımı
yapılması düşünülmektedir. Diğer bir deyişle, norm ve standart birlikteliği
sağlamak üzere çıkartılan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu bu
iddiadan uzaklaşmış olmaktadır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |