|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
Yurtdışında geçen sürelerin
borçlandırılmasıyla aylık bağlanması
İbrahim Işıklı - 11 Şubat 2009 Çarşamba - Dünya
3201 sayılı kanun uyarınca yurtdışı borçlanması yaparak emekli olabilirsiniz.
Türk vatandaşlarının yurt dışında 18 yaşını doldurduktan sonra, Türk vatandaşı
iken geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya
sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev
kadını olarak geçen sürelerini "3201 Sayılı Yurtdışında Bulunan Türk
Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından
Değerlendirilmesi Hakkında Kanun"a göre borçlanabilmektedir.
3201 sayılı kanunun 4'üncü maddesinde, borçlanma miktarının tespitinde döviz
esasından vazgeçilerek, borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç
tutarının alt sınırı 666,.-TL ve üst sınırı da 4.329.-TL olarak belirlenmiş,
seçilecek günlük kazancın % 32'si olduğu belirlenmiştir. Örneğin bir aylık
borçlanma için en az 213.12 TL ödenmelidir.
Borçlandıkları sürelere istinaden aylık bağlananların aylıkları, yurtdışında
yabancı ülke mevzuatına tabi çalışmaya, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da
sosyal yardım ödeneği almaya başladıkları, Türkiye'de sosyal güvenlik
kanunlarına göre sigortalı olarak çalışmaya başladıkları tarihten itibaren
kesilecektir.
3201 sayılı kanuna göre aylık bağlandıktan sonra 2008 yılı Ekim ayı başından
önce Türkiye'de sosyal güvenlik kanunlarına tabi olarak çalışmaya başlayanlar
hakkında sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümler dahil olmak üzere
ilgili Sosyal Güvenlik Kanunu'nun öngördüğü hükümler uygulanacaktır.
Yurtdışı hizmet borçlanmasından yararlanarak aylık tahsisi yapılabilmesi için
yurda kesin dönülmüş olması, tahakkuk ettirilen borcun tamamının ödenmiş olması
ve borcun tamamının ödenmesinden sonra yazılı istekte bulunulması şartları
aranacaktır.
a) Yurda kesin dönüş yapmak
Kesin dönüşten, aylık tahsis talebinde bulunanların yurtdışındaki çalışmalarının
sona ermesini, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği
almamaları durumu ifade edilmektedir. Bu tanımda geçen "sosyal sigorta ödeneği"
deyiminden, çalışma yaşamı süresince karşılaşılan hastalık, iş kazası, meslek
hastalığı veya işsizlik gibi riskler nedeniyle iş göremezlik veya işsizlik gibi
adlar altında yapılan ödenekler anlaşılmalıdır.
"Sosyal yardım ödeneği" ibaresi ise bulunulan ülke mevzuatı kapsamında,
geçimlerini sağlayacak hiçbir gelirleri olmayan veya mevcut gelirleriyle
geçimlerini sağlamakta güçlük çeken kişilerin asgari geçim düzeyi ile sınırlı
olmak üzere geçimlerinin sağlanması amacıyla kamu kurum ve kuruluşları
tarafından muhtaçlık durumuna ve süresine göre ödenen, ikamet şartına bağlı
nakdi yardımlar anlamını taşımaktadır. Aylığa hak kazanılmasına engel teşkil
eden her iki ödeneğin ortak özelliğinin ikamete dayalı olmasıdır.
Kesin dönüş şartının tespitinde sosyal sigorta kurumları tarafından sosyal
sigorta ödeneklerine ilave olarak ya da sigorta ödeneği olarak ödenen prim
karşılığı olmayan ödenekleri sosyal yardım kapsamında değerlendirilmeyecektir.
b) Borcun tamamını ödemek
Aylık talep tarihinden önce en az aylığa hak kazanmaya yetecek süre karşılığı
ödenen miktar olarak tanımlanmış, üç aylık süre içerisinde borcun bir kısmının
ödenmesi halinde, ödenen miktara isabet eden sürenin geçerli sayılacağı hükmüne
yer verilmiştir.
Aylığa hak kazanmaya yetecek prim gün sayısına isabet eden miktarda ödeme
yapılması, bu şartın yerine getirilmesinde yeterli olacaktır. Aylık bağlamaya
yetecek prim gün sayısı kadar ödeme yapmayanlara aylık bağlanmayacaktır.
c) Sosyal güvenlik kanunlarına göre aylığa hak kazanmak
3201 sayılı kanuna göre borçlandırılan yurtdışı süreleri ülkemizde yürürlükte
bulunan sosyal güvenlik kanunlarına göre aylığa hak kazanılmasında
değerlendirilmektedir.
Sigortalılıkları 2008 yılı Ekim ayı başından önce başlayan ve kanuna göre tahsis
talebinde bulunanlardan birden çok sosyal güvenlik kurumlarına ya da
sigortalılık haline tabi hizmeti olanların yaşlılık aylığına hak kazanma
koşulları son yedi yıllık fiili hizmet içinde en fazlasının geçtiği, eşit olması
halinde son defa tabi olduğu, malullük ve ölüm aylığına hak kazanma koşulları
ise son defa tabi olduğu, mevzuata göre belirlenecektir.
d) Kuruma yazılı başvuruda bulunmak
Borçlandıkları yurtdışı sürelerine istinaden tahsis talebinde bulunanlardan
istenilecek belgeler belirlenmiştir. Buna göre; tahsis talebinde bulunanlardan
başvuru sırasında "Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi" ve "3201 Sayılı Kanuna
Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi" ile
yurtdışında çalıştıkları işten ayrıldıklarını, yurtdışında ikamete dayalı bir
sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneğinin sona erdiğini gösterir bir hizmet
belgesi alınacaktır.
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz. |