|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
İş güvencesi kapsamındaki işçinin işe iade
edilmesi halinde SSK'ya bildirim
İbrahim Işıklı - e-mail:
ibrahimis@hotmail.com - 16 Mart 2005 Çarşamba - Dünya
4857 sayılı İş Kanunu'nun "Feshin geçerli
sebebe dayandırılması" başlıklı 18'inci maddesinde, otuz veya daha fazla işçi
çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş
sözleşmesini fesheden işverenin, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından
ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir
sebebe dayanmak zorunda olduğu öngörülmüştür. Söz konusu madde hükmü, 4857
sayılı kanunun 21'inci maddesinin otuz veya daha fazla işçi çalıştıran
işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan belirsiz süreli iş sözleşmesi ile
çalışan işçilerin iş sözleşmesinin feshinde geçerli olmaktadır. Aynı kanunun,
geçersiz sebeple yapılan feshin sonuçları" başlıklı 21'inci maddesinin birinci
fıkrasında, işverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin
geçerli olmadığı mahkeme veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin
geçersizliğine karar verildiğinde, işverenin, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak
zorunda olduğu, işverenin başvuruda bulunan işçiyi işe başlatmaması halinde
işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle
yükümlü olduğu, ikinci fıkrasında, mahkemenin veya özel hakemin feshin
geçersizliğine karar verdiğinde, işçinin işe başlatılmaması halinde ödenecek
tazminat miktarını da belirleyeceği, üçüncü fıkrasında, kararın kesinleşmesine
kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan
ücret ve diğer haklarının ödeneceği, dördüncü fıkrasında, işçi işe başlatılırsa
peşin olarak ödenen bildirim süresine ait ücret ve kıdem tazminatının,
yukarıdaki fıkra hükümlerine göre yapılacak ödemeden mahsup edileceği, işe
başlatılmayan işçiye bildirim süresi verilmemiş veya bildirim süresine ait ücret
peşin ödenmemişse, bu sürelere ait ücret tutarının ayrıca ödeneceği
öngörülmüştür.
Bu hükümlere göre, İş Kanunu'nun uygulandığı otuz veya daha fazla işçi
çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi bulunan işçinin belirsiz süreli
iş sözleşmesinin geçerli sebep gösterilmeden veya gösterilen sebebin geçerli
olmadığı mahkeme veya özel hakemce tespit edilerek feshin geçersizliğine karar
verilmesi ve işçinin işe iade edilmesi halinde;
a- İşçiyi başvurusu halinde bir ay içinde işe başlatmayan işverence işçiye
ödenen ve mahkeme veya özel hakemce belirlenen en az dört, en çok sekiz aylık
ücreti tutarındaki tazminatın, niteliği itibariyle ücret sayılabilecek bir
kazanç durumunda olmaması, esasen işe başlatılmayan sigortalının, başlatılmama
nedeniyle sigortalılık vasfının da kalmaması, ödenecek paraların işçiyi himaye
gayesine ve işverene işe başlatmama nedeniyle verilen bir medeni ceza
niteliğinde olması nedenleriyle, anılan tazminatın prime tabi tutulmaması,
b- Feshin geçersizliğine dair mahkeme veya özel hakem kararının
kesinleştirilmesine kadar işçiye çalıştırılmadığı süre için en çok dört aya
kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakların da işverenin işçiyi işe başlatması
veya başlatmamasına bakılmaksızın ödeneceğinden, bu düzenleme ile, feshin
geçersizliğine dair karar alan işçiyi, işe başlatıp başlatmama konusunda
işverene verdiği inisiyatife karşılık işçiye en çok dört aya kadar doğmuş
bulunan ücret ve diğer haklarının ödenmesini hüküm altına alarak korumuş,
sözleşmenin fesih tarihini, en çok dört aya kadar ileri bir tarihe atmış
bulunmaktadır. Buna göre, işe başlatılsın veya başlatılmasın işçiye
çalıştırılmadığı süre için ödenen en çok dört aya kadar ücret ve diğer
haklarından iş kazaları ve meslek hastalıkları ile işsizlik sigortası primi de
dahil olmak üzere tüm sigorta kollarına ait primlerin kesilmesi ve bu sürelerin
hizmetten sayılması gerekmektedir. Sigortalıların iş sözleşmelerinin feshinin
geçersizliğine karar verilmesi ile işverenin bu konudaki tasarrufu geçersiz
kabul edildiğinden, bu durumda sigortalı aynı işyerinde işe başlasın veya
başlamasın, sözleşmenin feshedildiği tarih itibariyle işverenlerden ayrıca
sigortalı tekrar işe giriş bildirgesi istenilmeyecektir.
Bilindiği gibi, gerek İş Kanunu'nun yukarıda bahsi geçen 21'inci maddesine
istinaden iş mahkemeleri, gerekse idare mahkemelerince verilen kararlar uyarınca
iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten başlayarak ödenen ve prime tabi olması
gereken ücret ve diğer ödemelerin işverenlerce düzenlenecek prim belgeleri ile
SSK'ya bildirilmesi gerekmektedir.
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 8'inci maddesine göre, iş mahkemelerinde
temyiz süresi kararın tefhimi (verilmiş olan kısa kararın veya hükmün duruşmada
hazır bulunan taraflara yargıç tarafından sözle bildirilmesi) tarihinden
itibaren 8 gündür. Bu durumda, mahkeme kararı, tarafların son duruşmada hazır
bulunmaları halinde, kısa kararın yüze karşı tefhimi tarihinden itibaren 8 gün
içinde temyiz edilmez ise kesinleşir. Tarafların son duruşmada hazır bulunmaması
halinde ise mahkemenin gerekçeli kararının taraflara tebliği tarihinden itibaren
8 gün içinde temyiz edilmez ise kesinleşir. Temyiz edilmeksizin kesinleşen
kararların mahkeme tarafından taraflara tebliği zorunluluğu bulunmamaktadır.
Buna göre, geriye yönelik olarak düzenlenen prim belgelerinin 4857 sayılı İş
Kanunu'nun 21'inci maddesine istinaden verildiği takdirde, söz konusu
belgelerin;
-Mahkeme kararının temyiz edilmemesi durumunda kararın kesinleştiği,
-Temyiz edilmesi halinde Yargıtay onama ilamının işveren veya vekiline tebliğ
edildiği,
-Yargıtay onama ilamı taraflara tebliğ edilmemiş/edilememiş ise Yargıtay onama
ilamının kararı vermiş olan mahkemenin kalemine intikal ettiği,
tarihi (bu tarihlerin, taraflarca SSK'ya ibraz edilecek kesinleşmiş mahkeme
kararlarına kaydettirilmesi istenecektir) takip eden ayın sonuna kadar verilmesi
ve belgelerde kayıtlı sigorta primlerinin aynı süre içerisinde ödenmesi halinde,
idari para cezası ve gecikme zammı uygulanmayacak, bu yükümlülüklerin, yukarıda
belirtilen kesinleşme tarihini takip eden bir ay içerisinde yerine getirilmemesi
halinde ise bu defa belgelerin verilebilmesi amacıyla işverene tanınan bir ayı
takip eden aydan başlanarak gecikilen her ay için gecikme zammı, ayrıca her bir
aya ilişkin prim belgesinden dolayı bir aylık sürenin son gününde geçerli olan
asgari ücret üzerinden de idari para cezası uygulanacaktır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
