|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
Banka sandıkları beş puanlık indirimden
nasıl yararlanacak?
İbrahim Işıklı - 22 Nisan 2009 Çarşamba - Dünya
5797 sayılı kanunla yapılan değişiklik sonrasında, 01/10/2008 tarihinden geçerli
olmak üzere, bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi
odaları, borsalar veya bunların teşkil ettiği birlikler personelinin emekli
sandıkları da 5510 sayılı kanunun 4-1/a bendi kapsamındaki sigortalıları
çalıştıran özel sektör işverenlerinin, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları
primlerinden, işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutarın
Hazine'ce karşılanacağı hükme bağlanmıştı.
Ancak aradan geçen zamana karşın uygulamanın usul ve esasları açıklanmamıştı.
İşte, SGK geçtiğimiz hafta yayınladığı 2009/61 sayılı genelge ile uygulamayı
belirledi.
Beş puanlık prim indiriminden kamu idareleri yararlanamayacak
5797 sayılı kanun ile eklenen hüküm gereğince, malullük, yaşlılık ve ölüm
sigortaları primlerinin işveren hissesinin beş puanlık kısmının Hazine'ce
karşılanmasına ilişkin uygulamadan, mülga 506 sayılı kanunun geçici 20'nci
maddesi kapsamındaki sandıkların statüsüne tabi personel istihdam eden
sandıklardan, bankalardan, sigorta ve reasürans şirketlerinden, oda, borsa ve
birliklerden "Kamu idaresi" niteliğinde olmayanları istifade edebileceklerdir.
Dolayısıyla, mülga 506 sayılı kanunun geçici 20'nci maddesi kapsamındaki
sandıkların statüsüne tabi personel çalıştırmakla birlikte kamu idaresi tanımına
giren sandıkların, bankaların, sigorta ve reasürans şirketlerinin, oda, borsa ve
birliklerin, 5510 sayılı kanunun 81'inci maddesinin (ı) bendinde öngörülen beş
puanlık prim indiriminden yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.
Çırak ve öğrencilere teşvik yok
Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin işveren hissesinin beş
puanlık kısmının Hazine'ce karşılanmasına ilişkin uygulamadan, uzun vadeli
sigorta kollarına (malullük yaşlılık ve ölüm sigortasına) tabi çalıştırdıkları
sigortalılardan dolayı yararlanabilecektir.
Buna karşın uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmakla birlikte yurt dışında
çalıştırılan sigortalılardan veya sosyal güvenlik destek primine tabi
çalıştırılanlardan ya da aday çırak, çırak ve öğrenciler ile harp malulleri ve
3713, 2330 sayılı kanunlara göre vazife malullüğü aylığı alanlardan yalnızca
kısa vadeli sigorta kollarına tabi çalışanlardan dolayı, sözkonusu indirimden
yararlanamayacaklardır. Sandıkların yurt dışındaki şubelerinde çalıştırdıkları
personellerinin sözkonusu beş puanlık prim indiriminden yararlanmaları mümkün
olamayacaktır.
Prim, idari para cezası borcunun olmaması gerekiyor
Kapsama giren personele ilişkin malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları
primlerinin işveren hissesinin beş puanlık kısmının Hazine'ce karşılanabilmesi
için; sandık, banka, sigorta ve reasürans şirketi, oda, borsa ve birliklerin
yasal ödeme süresi geçmiş prim, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve
bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının bulunmaması
gerekmektedir.
Sandık statüsüne tabi personel çalıştırmakla birlikte, yasal ödeme süresi
geçmiş, prim, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin
gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunan sandık, banka, sigorta ve
reasürans şirketleri, oda, borsa ve birlikler, beş puanlık prim indiriminden,
bahse konu borçlarının tamamını ödedikleri tarihten itibaren
yararlanabileceklerdir.
Bildirimler süresinde yapılmalı
Sandıkların statüsüne tabi personel istihdam etmekle birlikte yasal ödeme süresi
geçmiş prim, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme
zammı borcu bulunmayan sandık, banka, sigorta ve reasürans şirketleri, oda,
borsa ve birliklerin, beş puanlık prim indiriminden yararlanabilmeleri için,
sandıkların statüsüne tabi personele ilişkin bildirimleri, vakıf senetlerinde
belirtilen süre içinde yapmaları ve muhteviyatı prim tutarlarının işveren
hissesine isabet eden kısmının Hazine'ce karşılanmayan kısmı ile sigortalı
hissesini, yine vakıf senetlerinde belirtilen süre içinde eksiksiz olarak
ödemeleri gerekmektedir.
Dolayısıyla, sandıkların statüsüne tabi personel çalıştıran sandık, banka,
sigorta ve reasürans şirketleri, oda, borsa ve birliklerce, ilgili personele
ilişkin bildirimlerin vakıf senedinde belirtilen süre içinde yapılmaması veya
bildirimlerin vakıf senedinde belirtilen süre içinde yapılmasına rağmen
muhteviyatı prim tutarlarının işveren hissesine isabet eden kısmının Hazine'ce
karşılanmayan kısmı ile sigortalı hissesinin vakıf senedinde belirtilen süre
içinde eksiksiz olarak ödenmemesi halinde, bahse konu primler yasal süresi
geçirildikten sonra ödense dahi, ilgili ay için malullük, yaşlılık ve ölüm
sigortası primlerinin işveren hissesinin beş puanlık kısmının Hazine'ce
karşılanması gibi bir durum sözkonusu olmayacaktır.
Sandıkların statüsüne tabi personele ilişkin primlerin vakıf senedinde
belirtilen süreler içinde ödenmesine rağmen, ilgili ayda yeni personel alınması
veya süresi içinde yapılan eksik bildirimlerden dolayı vakıf senedinde
belirtilen süre dışında ilave prim ödenmesi gibi durumlarda, vakıf senedinde
belirtilen süre geçirildikten sonra ödenen primlerden dolayı beş puanlık prim
indiriminden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır. Bu uygulamada ciddi
sıkıntılar doğuracağından mutlaka yeniden düzenlenmelidir. Zira, bir çok bankada
ücretler peşin ödenmekte ve primler de banka sandığına ayın başında
yatırılmaktadır. Doğal olarak ay içinde işe girenler için yeni bordro
hazırlanmaktadır. 53 gün sonra yapabileceği bir ödemeyi erken yapıyor olmasından
dolayı banka sandıklarının cezalandırılması son derece yanlış bir uygulamadır.
Hazine'ce karşılanacak olan prim tutarları, sandıkların statüsüne tabi
personelin, prime esas kazanç üst sınırına kadar olan brüt ücretleri üzerinden
hesaplanacaktır. Sandık üyesi personelin brüt ücretinin, 5510 sayılı kanunun
82'nci maddesine göre belirlenen prime esas kazanç üst sınırını aşması halinde,
üst sınırı aşan ücretlerden dolayı beş puanlık prim indiriminden yararlanılması
mümkün bulunmamaktadır.
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz. |
