|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
Sağlık ve güvenlik amacıyla kullanılan
kişisel koruyucular
İbrahim Işıklı - e-mail:
ibrahimis@hotmail.com - 30 Mart 2005 Çarşamba - Dünya
İş kazalarında işçilerin dikkatsiz, tedbirsiz,
sinirli, ihmalkar olmaları, kişisel koruyucu malzeme kullanmamaları, alınmış iş
güvenliği önlemlerini etkisiz hale getirmeleri kazayı doğuran önemli
etkenlerdir. İşletmelerin iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin önlemleri almaları
ve işçilerine gerekli koruyucu malzemeleri sağlamaları, iş kazaları, hastalık ve
meslek hastalıklarının sonuçlarını telafi etmekten her zaman daha kolay, daha
ucuz ve daha insancıldır. İnsan sağlığı ve güvenliğinin korunması amacıyla
kullanılan kişisel koruyucu donanımların imalatı, ithalatı, dağıtımı, piyasaya
arzı, hizmete sunumu ve denetimi ile üçüncü şahısların can ve mal güvenliğinin
tehlikelere karşı korunmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemek üzere Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği 09.02.2004 tarih ve 25368 sayılı Resmi Gazete'de
yayınlanmıştır. Söz konusu yönetmelik, kamu kurum ve kuruluşlarıyla gerçek ve
tüzel kişilerin, kişisel koruyucu donanımların imalatı, ithalatı, dağıtımı,
piyasaya arzı, hizmete sunumu ve denetimi ile ilgili usul ve esasları
kapsamaktadır. Piyasaya arz edilen kişisel koruyucu donanımları temel sağlık ve
güvenlik gereklerini karşılamalı ve amacı doğrultusunda kullanıldığında
kullanıcıların, diğer bireylerin, hayvanların ve bitkilerin sağlığı ve
güvenliğini tehlikeye atmamalıdır.
Kişisel koruyucu donanım bir veya birden fazla sağlık ve güvenlik tehlikesine
karşı korunmak için kişilerce giyilmek, takılmak veya taşınmak amacıyla
tasarlanmış herhangi bir cihaz, alet veya malzemeyi, kişiyi aynı anda bir veya
daha fazla muhtemel risklere karşı korumak amacıyla üretici tarafından bir bütün
haline getirilmiş birçok cihaz, alet veya malzemeden oluşmuş bir donanımı,
belirli bir faaliyetin yapılması için korunma amacı olmaksızın, taşınan veya
giyilen donanımla birlikte kullanılan, ayrılabilir veya ayrılamaz nitelikteki
koruyucu cihaz, alet veya malzemeyi, kişisel koruyucu donanımlarının rahat ve
işlevsel bir şekilde çalışması için gerekli olan ve sadece bu tür donanımlarla
kullanılan değiştirilebilir parçaları da kişisel koruyucu donanımı sayılır.
Tehlikeye maruziyet süresince kullanıcı tarafından sürekli olarak kullanılmayı
veya giyilmeyi amaçlamasa da, farklı ve ilave bir dış cihazla birleştirilmesi
için kişisel koruyucu donanımı ile bağlantılı olarak piyasaya arz edilen
herhangi bir sistemi, o cihazın bütünleyici bir parçası olarak kabul
edilecektir.
Çalışma mevzuatı uyarınca, işçilere verilecek kişisel koruyucular ve koruyucu
aletler yapılan işin niteliğine göre farklılık göstermektedir. Buna göre
işverenlerin yapılan işin niteliğine uygun olarak aşağıda yer alan;
. Baş koruyucuları; baret ve şapkalar, saç koruyucuları (saç fileleri), kulak
koruyucuları (tıkaç ve kulaklık),
. Yüz ve göz koruyucuları; başlıklar, gözlükler, yüz ve el siperleri, kaynakçı
maskeleri,
. Solunum organları koruyucuları; oksijen ve hava maskeleri, hava hortumlu
maskeler, kanister ve kartriç tipi maskeler,
. El ve ayak korunması; eldivenler, lastik eldivenler, koruyucu ayakkabılar,
bacak koruyucuları,
. Koruyucu giyim; önlük ve uygun iş elbisesi,
. Koruyucu aletler; emniyet kemeri ve halatı, kauçuk ayakkabı, akım geçirmeyen
aletler, kauçuk paspaslar ile akım geçirmeyen paravanalar, tabureler ve
platformlar, kıskaç veya maşa gibi,
iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin koruyucu malzemeyi işçilerine vermesi ve
kullandırması gerekmektedir. Kişisel koruyucuların kullanımına ilişkin
eğitimler, değişen veya yeni ortaya çıkan riskler göz önüne alınarak adapte
edilir ve gerek duyulması halinde periyodik olarak tekrar edilecektir. Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği uyarınca tüm kişisel koruyucu donanımlarında
bulunması gereken genel özellikler aşağıdaki gibidir:
- Kişisel koruyucu donanımları amaçlanan doğrultuda kullanımı sırasında
karşılaşılan tüm risklere karşı yeterli koruma sağlamalıdır.
- Kişisel koruyucu donanımları, tehlike içeren iş yapılırken, öngörülebilen
koşullarda ve amaçlanan doğrultuda kullanımı sırasında kullanıcıyı mümkün olan
en yüksek düzeyde koruyacak şekilde tasarlanarak imal edilmelidir.
- Kişisel koruyucu donanımlarının tasarımında, aynı risk faktörünün farklı
düzeylerinin ayırt edilebilmesi gibi öngörülebilir kullanım koşullarının
farklılık gösterdiği durumlarda uygun koruma sınıflandırmaları dikkate
alınmalıdır.
- Kişisel koruyucu donanımları öngörülebilir koşullarda kullanımı sırasında
tehlikelere ve yapısından kaynaklanabilen rahatsızlık verici diğer faktörlere
neden olmayacak şekilde tasarlanarak imal edilmelidir.
- Kişisel koruyucu donanımlarının malzemesi ve parçaları, bozunma sonucu ortaya
çıkan maddeler de dahil olmak üzere, kullanıcının sağlık ve hijyenini olumsuz
yönde etkilememelidir.
- Giyildiğinde kullanıcıya temas eden veya etmesi muhtemel herhangi bir kişisel
koruyucu donanımı elemanı, tahriş ya da yaralanmalara neden olabilecek derecede
sert olmamalı, keskin kenarlar ve çıkıntılar bulundurmamalıdır.
- Kişisel koruyucu donanımlarının vücudun duruş şekline ve hareket etmesine
neden olduğu kısıtlamalar ile duyu organlarında yol açabileceği hassasiyet kaybı
en aza indirilmeli ve kişisel koruyucu donanımı, kullanıcı veya diğer kişiler
için tehlikeli olabilecek hareketlere neden olmamalıdır.
- Kişisel koruyucu donanımları, iş sırasında yapılacak hareketler ve vücudun
duruş şekilleri göz önüne alınarak kullanıcı üzerinde doğru pozisyonda kolayca
durmasını sağlayacak ve öngörülen kullanım süresinde yerinde kalacak şekilde
tasarlanarak üretilmelidir. Bu amaçla kişisel koruyucu donanımının ayarlanabilir
ve eklenebilir sistemler yardımıyla veya farklı beden ölçülerinde üretilerek
kullanıcının vücut yapısına uygunluğu sağlanarak en etkin şekilde
kullanılabilmesi sağlanmalıdır.
- Kişisel koruyucu donanımları dayanıklılık ve işlevselliğini azaltmayacak
şekilde olabildiğince hafif imal edilmelidir.
Yeni bir kişisel koruyucu donanımının işlevinin zamana bağlı olarak önemli
oranda azaldığı biliniyorsa, üretim tarihi ve mümkünse son kullanma tarihi her
bir kişisel koruyucu donanımı parçasının ve değişebilen bölümlerinin üzerine,
hiçbir yanlış anlamaya meydan vermeyecek şekilde, açıkça belirtilmeli ve bu
bilgiler ambalaj üzerine de yazılmalıdır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
