|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
Yer ve su altında çalıştırma yasağı
İbrahim Işıklı - e-mail:
ibrahimis@hotmail.com - 06 Nisan 2005 Çarşamba - Dünya
4857 sayılı İş Kanunu'nun 72. maddesine göre,
maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer
altında veya su altında çalışılacak işlerde onsekiz yaşını doldurmamış erkek ve
her yaştaki kadınların çalıştırılması yasaklanmıştır.
4857 sayılı kanunun 104. maddesine göre, bu kanunun 72. maddesi hükümlerine
aykırı olarak, bu maddede belirtilen yerlerde onsekiz yaşını doldurmamış erkek
çocukları ve gençleri ve her yaştaki kadınları çalıştıran, işveren veya işveren
vekiline 2005 yılında 714,46.-YTL para cezası verilir. Bu cezalar her yıl
VUK'nun 298. maddesince belirlenen yeniden değerleme oranında artmaktadır.
İşletmelerde toplu işçi çıkarılması nedeniyle iş sözleşmesi sona ermiş işçilerin
Yeniden işe alınmaları zorunluluğu
4857 sayılı İş Yasası'nda, işyerinde çalışan işçi sayısı;
a) 20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin,
b) 101 ile 300 işçi arasında ise, en az yüzde on oranında işçinin,
c) 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin,
işine 17. madde uyarınca ve bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı
tarihlerde son verilmesi toplu işçi çıkarma sayılmıştır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 29. maddesi işverenlerin ekonomik, teknolojik, yapısal
ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu işçi çıkarmak
istediğinde, bunu en az otuz gün önceden bir yazı ile, işyeri sendika
temsilcilerine, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın ilgili bölge
müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumu'na bildirmeleri gerektiğini hükme bağlamıştır.
Birinci fıkra uyarınca yapılacak bildirimde işçi çıkarmanın sebepleri, bundan
etkilenecek işçi sayısı ve grupları ile işe son verme işlemlerinin hangi zaman
diliminde gerçekleşeceğine ilişkin bilgilerin bulunması zorunludur.
Bildirimden sonra işyeri sendika temsilcileri ile işveren arasında yapılacak
görüşmelerde, toplu işçi çıkarmanın önlenmesi ya da çıkarılacak işçi sayısının
azaltılması yahut çıkarmanın işçiler açısından olumsuz etkilerinin en aza
indirilmesi konuları ele alınır. Görüşmelerin sonunda, toplantının yapıldığını
gösteren bir belge düzenlenecektir. Fesih bildirimleri, işverenin toplu işçi
çıkarma isteğini bölge müdürlüğüne bildirmesinden otuz gün sonra hüküm doğurur.
İşyerinin bütünüyle kapatılarak kesin ve devamlı suretle faaliyete son verilmesi
halinde, işveren sadece durumu en az otuz gün önceden ilgili bölge müdürlüğüne
ve Türkiye İş Kurumu'na bildirmek ve işyerinde ilan etmekle yükümlüdür.
Toplu işçi çıkaran işveren veya işveren vekiline 2005 yılında işten çıkardığı
her işçi için 285,78.-YTL para cezası verileceğinden, toplu işçi çıkarmaya
ilişkin işlemlerde dikkat edilmesi gerekecektir. Bu cezalar her yıl VUK'nun 298.
maddesince belirlenen yeniden değerleme oranında artmaktadır.
Bir işyerinde işlerine son verilen işçilerin sayısı yukarıda belirtilen sayıdan
daha fazla olduğu takdirde işveren, yeni bir işe yerleştirilebilmeleri için,
bunların isimlerini ve niteliklerini çıkarma tarihinden en az bir ay önce
Türkiye İş Kurumu'nun ilgili birimine bildirmek zorundadır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 29. maddesinde; işverenlerin, toplu işçi çıkarmanın
kesinleşmesinden itibaren altı ay içinde aynı nitelikteki iş için yeniden işçi
almak istediği takdirde nitelikleri uygun olanları tercihen işe çağıracağı hükme
bağlanmıştır.
Mevsim ve kampanya işlerinde çalışan işçilerin işten çıkarılmaları hakkında,
işten çıkarma bu işlerin niteliğine bağlı olarak yapılıyorsa, toplu işçi
çıkarmaya ilişkin hükümler uygulanmayacaktır. Mevsim ve kampanya işlerinde
çalışan işçiler için noter tebligatı gönderilmesine gerek yoktur. Söz konusu
duyurunun işçiye tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde işyerine başvurmayan
işçilerin bu hakkı düşecektir.
Ancak, bağlı bulunduğu sosyal güvenlik kurumu mevzuatına göre emeklilik yaşını
doldurmuş ve aynı zamanda yaşlılık veya emeklilik aylığına hak kazanmış olan
işçiler hakkında tekrar işe alınma zorunluluğuna ilişkin hükümler
uygulanmayacaktır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
