|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
İşçilere fazla çalışma yaptırılması
İbrahim Işıklı - 06 Ocak 2010 Çarşamba - Dünya
4857 sayılı Kanun'dan önce çalışma yaşamını ve
işçi - işveren ilişkilerini düzenleyen 1475 sayılı İş Kanunu'na göre işverenler,
fazla çalışmaya başlamadan önce işyerinin bağlı bulunduğu bölge müdürlüğüne
başvuruda bulunarak "fazla çalışma izni" almak zorundaydı.
Ancak bu hüküm 4857 sayılı Kanunla değiştirildi ve 4857 sayılı yeni İş
Kanunu'nda işverenlerin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bölge müdürlüğünden
fazla çalışma izni almalarına ilişkin bir hüküm bulunmadığından, artık ÇSGB
bölge müdürlüğünden fazla çalışma izni alınmasına gerek bulunmamaktadır.
Ancak, İşverenlerin işçilerine fazla çalışma yaptırmayı düşünmeleri halinde her
yıl ocak ayında işçiden onay alması gerekiyor.
Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırmak için işçinin yazılı onayının
alınması gerekmektedir. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği'nin
9. maddesinde, fazla çalışma ihtiyacı olan işverenin fazla çalışma onayını her
yılbaşında işçilerden yazılı olarak alması gerektiği belirtildiğinden işçilerin
onayları alınmalıdır. Dolayısıyla, 2010 yılında işverenlerin işçilerine fazla
çalışma yaptırmayı düşünmeleri halinde işçilerinden ocak ayı içinde fazla
çalışma yapmayı kabul ettiklerine dair yazı alarak işçi özlük dosyasında
saklamaları gereklidir.
İşçilerin işlemiş olan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma ücretleri normal
çalışmalarına ait ücretlerle birlikte ödenir.
Fazla çalışma yapan işçilere normal ücretine ilave olarak her bir saat fazla
çalışma için normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli
yükseltilmesi suretiyle ödeme yapılması gerekmektedir. Bu ödemeler, ücret
bordrolarında ve İş Kanunu uyarınca işçiye verilmesi gereken ücret hesap
pusulalarında açıkça gösterilmelidir.
Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda 270 saatten fazla olamaz. Bu süre
sınırı, işyerlerine veya yürütülen işlere değil, işçilerin şahıslarına
ilişkindir.
Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sürelerinin hesabında yarım saatten
az olan süreler yarım saat, yarım saati aşan süreler ise bir saat sayılır.
Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi, isterse işverene yazılı
olarak başvurmak koşuluyla, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla
çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle
çalıştığı her saat karşılığında bir saat 15 dakikayı serbest zaman olarak
kullanabilir.
İşçi hak ettiği serbest zamanı, 6 ay zarfında işverene önceden yazılı olarak
bildirmesi koşuluyla ve işverenin, işin veya işyerinin gereklerine uygun olarak
belirlediği tarihten itibaren iş günleri içerisinde aralıksız ve ücretinde bir
kesinti olmadan kullanır.
İşçinin bu kanundan ve sözleşmelerden kaynaklanan tatil ve izin günlerinde
serbest zaman kullandırılamaz.
Aşağıda sayılan;
a) İş Kanununun 63'üncü maddesinin son fıkrası uyarınca sağlık kuralları
bakımından günde ancak 7.5 saat ve daha az çalışılması gereken işlerde,
b) Aynı kanunun 69'uncu maddesinin l'inci fıkrasındaki tanıma göre gece sayılan
gün döneminde yürütülen işlerde (şu kadar ki, gündüz işi sayılan çalışmalara ek
olarak bu yönetmelikte öngörülen fazla çalışmalar gece döneminde yapılabilir),
c) Maden ocakları, kablo döşemesi, kanalizasyon, tünel inşaatı gibi işlerin yer
ve su altında yapılanlarında,
fazla çalışma yaptırılamaz.
Ayrıca aşağıda sayılan;
a) 18 yaşını doldurmamış işçilere,
b) İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile önceden veya sonradan fazla
çalışmayı kabul etmiş olsalar bile sağlıklarının elvermediği işyeri hekiminin
veya Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı hekiminin, bunların bulunmadığı
yerlerde herhangi bir hekimin raporu ile belgelenen işçilere,
c) Gebe, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren işçilere,
d) Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçilere.
fazla çalışma yaptırılamaz.
Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilere fazla sürelerle çalışma da
yaptırılamaz.
İşveren, fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırdığı işçilerin bu
çalışma saatlerini gösteren bir belge düzenlemek, imzalı bir nüshasını işçinin
özlük dosyasında saklamak zorundadır. İşçilerin işlemiş olan fazla çalışma ve
fazla sürelerle çalışma ücretleri normal çalışmalarına ait ücretlerle birlikte,
4857 sayılı İş Kanunu uyarınca ödenir. Bu ödemeler, ücret bordrolarında ve
işçiye verilmesi gereken ücret hesap pusulalarında açıkça gösterilmelidir
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz. |