|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
Maden ocakları mezar olmasın!
İbrahim Işıklı - e-mail:
ibrahimis@hotmail.com - 27 Nisan 2005 Çarşamba - Dünya
Geçen haftanın en önemli gündem maddelerinden
birisi de Kütahya'nın Gediz ilçesinde meydana gelen ve 18 işçinin ölümüne yol
açan grizu faciası idi. Ülkemiz maden ocaklarında sık sık meydana gelen kazalar
ve duyurulan ölüm haberleri, bu maden ocaklarının ne kadar güvensiz olduğunu
ortaya koyuyor. Tüm tehlikesine ve güvensizliğine rağmen, yoksulluğun
çaresizliği insanları burada cüzi bir ücretle çalışmaya zorluyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (teknik) iş müfettişlerinin 44 ildeki
yeraltı ve yerüstü madeninde yaptığı denetimler, 772 işletmeden yalnızca
47'sinin kurma iznine, 87'sinin de işletme belgesine sahip olduğunu ortaya
koyması sektörün mercek altına alınmasına neden oldu. Müfettiş raporları, olası
bir patlama ve yangından sonra işçilerin kurtarma ve tahliye konusunda karşı
karşıya bulundukları tehlikeyi de gözler önüne seriyor. Yapılan açıklamaya göre,
işyerlerinden 116'sındaki havalandırmanın yetersiz olduğu, 78 işyerinde
işçilerin tehlike anında kaçılabilecek alternatif yol bulunmadığı, 145 işyerinde
ilkyardım ekibi, 105'inde kurtarma istasyonu, 66 işyerinde ise ilkyardım
malzemesi bulundurulmadığı, yeraltı kömür işletmelerinde tahkimata özen
gösterilmediği, karbonmonoksit maskesi takmadan ocağa girildiği, yangın ve
patlama tehlikesi bulunan ortamlarda sigara içildiği, muhtemel kazalara karşı
ilkyardım ekibi ve kurtarma planı olmadığı da yapılan diğer tespitlerden
bazıları. Ocaklarda havalandırmanın yetersiz olması veya sağlıklı bir
havalandırma sisteminin kurulmaması da, metan yanmalarına ve grizu patlamalarına
kaynaklık ediyor.
Bakanlık (teknik) iş müfettişlerinin denetimleri sonucu 5 işyerinin kapatılması
ve 31 işyerine de para cezası uygulanmasının maalesef sektörde iş sağlığı ve
güvenliği önlemlerinin alınmasını sağlayacağını sanmıyorum. Çünkü, işyerlerinde
çok basit bazı önlemlerle iş kazalarının büyük bir kısmı eğitimsizlik,
bilgisizlik ve iş güvenliği önlemlerinin eksikliğinden kaynaklanıyor.
Bu nedenle, bu haftaki yazımı yeraltı ve yerüstü maden işletmelerinde sağlık ve
güvenlik şartlarına ayırdım. Yeraltı ve yerüstü maden işyerlerinde çalışan
işçilerin sağlık ve güvenliğinin korunması için uyulması gerekli asgari şartları
belirlemek üzere hazırlanan "Yeraltı ve yerüstü maden işletmelerinde Sağlık ve
Güvenlik Şartları Yönetmeliği" 21.02.2004 tarih ve 25380 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanmıştır. Yönetmelikte, işverenlerin genel yükümlülükleri; "a) İşçilerin
sağlık ve güvenliklerini sağlamak amacıyla;
1) Çalışma yerleri, işçilerin işlerini yaparken kendilerinin ve diğer
çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye atmayacak şekilde tasarlanacak,
inşa edilecek, teçhiz edilecek, hizmete alınacak, işletilecek ve bakımı
yapılacaktır.
2) İşyerinde yapılacak her türlü çalışma, yetkili kişinin nezaretinde ve
sorumluluğu altında yapılacaktır.
3) Özel riski bulunan işler yalnızca konunun uzmanı kişiler tarafından ve
talimatlara uygun olarak yapılacaktır.
4) Tüm güvenlik talimatları işçilerin anlayacağı şekilde olacaktır.
5) Yeterli ilk yardım donanımı sağlanacaktır.
6) Düzenli aralıklarla gerekli güvenlik tatbikatı yapılacaktır" şeklinde
açıklanmıştır. Ayrıca, işveren "sağlık ve güvenlik dokümanı" hazırlanmasını ve
güncellenmesini sağlayacaktır. Sağlık ve güvenlik dokümanında özellikle
aşağıdaki;
- İşçilerin işyerinde maruz kalabilecekleri risklerin belirlenmesi ve
değerlendirilmesi.
- Bu yönetmelik hükümlerini yerine getirmek için alınacak uygun önlemler.
- Çalışma yerlerinin ve ekipmanın güvenli şekilde düzenlenmesi, kullanılması ve
bakımının yapılması hususları yer alacaktır. Sağlık ve güvenlik dokümanı
çalışmaya başlanılmadan önce hazırlanacak ve işyerinde önemli değişiklikler veya
ilave yapıldığında tekrar gözden geçirilecektir. Aynı işyerinde birden çok
işletmeye ait işçilerin bulunması durumunda, her işveren kendi kontrolü
altındaki işlerden sorumludur. Tüm işyerinden sorumlu olan işveren, işçilerin
sağlık ve güvenliğinin korunması ile ilgili tedbirlerin uygulanmasını koordine
edecek ve kendisine ait sağlık ve güvenlik dokümanında koordinasyonun amacını ve
bu koordinasyonu sağlamak için alınacak önlemleri ve uygulanacak yöntemleri
belirtecektir.
İşveren, ciddi veya ölümle sonuçlanan iş kazalarını ve ciddi tehlikeli olayları
en geç iki iş günü içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın ilgili bölge
müdürlüğüne bildirecektir. İşveren, patlama ve yangın çıkmasını önlemek, patlama
ve yangın başlangıçlarını tespit etmek, yayılmasını önlemek ve mücadele etmek,
patlayıcı ve sağlığa zararlı ortam havasının oluşmasını önlemek için yapılan işe
uygun önlemler alacaktır. İşveren, bir tehlike anında işçilerin çalışma
yerlerini en kısa zamanda ve güvenli bir şekilde terk edebilmeleri için uygun
kaçış ve kurtarma araçlarını sağlayacak ve kullanıma hazır bulunduracaktır.
İşveren, ihtiyaç halinde yardım, kaçma ve kurtarma işlemlerinin derhal
uygulamaya konulabilmesi için gerekli uyarı ve diğer iletişim sistemlerini hazır
bulunduracaktır. İşçiler işyerinde sağlık ve güvenlikle ilgili alınması gereken
tüm önlemler hakkında bilgilendirilecektir.
Maden ocakları hiç kimseye mezar olması. Lütfen unutmayınız; iş sağlığı ve
güvenliğine ilişkin önlemleri almak ve işçilere gerekli koruyucu malzemeleri
sağlamak, iş kazaları, hastalık ve meslek hastalıklarının sonuçlarını telafi
etmekten her zaman daha kolay, daha ucuz ve daha insancıldır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
