|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
Bir SGK klasiği, "iki ileri bir geri"
İbrahim Işıklı - 18 Ağustos 2010 Çarşamba - Dünya
Sosyal Güvenlik Kurumu, mehter takımı oldu, iki
ileri bir geri gidiyor. Düzenlediği konuların hangisine el atsa bir süre sonra
eleştiri ve mahkeme kararları doğrultusunda karar ve uygulama değişikliğine
gidiyor. Tabi burada olan vatandaşa oluyor. Vatandaş hukuksuzluğa, haksızlığa
uğradığına mı yansın, haklarını alamadığına mı, yoksa en doğal hakkını mahkeme
kararı ile aldığına mı yansın.
Bunun son örneği doğum borçlanmasında yaşandı. Sosyal güvenlik reformu ile
kadınlara tanınan en önemli haklardan birisi olan doğum borçlanması konusunda
uzmanların görüşü ve basında yer alan eleştirilere rağmen SGK yönetimi bu hakkı
vatandaştan esirgedi. Bunun en temel nedeni de "Kurum yararı" adı verilen ve SSK
yönetiminden devralınan garabet uygulamaydı. Kurum yararı denilen ibare,
vatandaşa yararlı olan hiçbir uygulamanın verilmemesi ve her şeyde öncelikle
SGK'nın çıkarına göre işlem yapılması esasına dayanıyor.
SGK, doğum borçlanmasında iki yıldan beri sınırlama getirmişti. SSK'lı olunan
tarihten önce yapılan doğumlar için borçlanma talebi kabul edilmediği gibi,
SSK'lı olanlar için de işten ayrıldıkları tarihten itibaren 300 gün geçtikten
sonra yapılan doğumlar için borçlanma talebi kabul edilmemekteydi. Bu haksız
uygulamayı yargıya taşıyan sigortalıların birer birer davaları kazanması üzerine
SGK daha fazla direnemedi ve doğum borçlanmasında daha önce getirdiği
sınırlamaları 1 Temmuz 2010 tarihinde yayınladığı tebliğle kaldırdı.
Diğer bir deyişle artık işten ayrıldıktan sonra 300 günden fazla bir süre geçmiş
olsa bile doğum borçlanması yapılabilecek. Ayrıca, sigortalı olunan tarihten
önceki doğumlar da borçlanılabilecek.
5510 sayılı Kanunla, Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni
süreleri ile SSK'lı sigortalı kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum
tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden
işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla örneği SGK tarafından
hazırlanan hizmet borçlanması başvuru belgesi ile yapılacak.
Başvurular sigortalılar ve hak sahipleri tarafından sosyal güvenlik il
müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerine yapılacak. 4/a bendi kapsamındaki
(SSK'lı) sigortalı kadının doğum tarihinden sonraki borçlanmak istediği iki
yıllık süre Kurum hizmet kayıtlarından tespit edilecek.
Doğum borçlanmasının 2 tür etkisi olacak;
1- Gün sayısını artıracak
2- Sigortalı olduğu tarihten önce doğum yapan kadınlarda sigorta başlangıç
tarihini geriye götürecek.
Gün sayısı eksik olan kadınlar doğum borçlanması yaptıklarında SGK gün sayıları
artmış olacak. Ancak, sigortalı olduğu tarihten önce doğum yapan kadınlarda ise
hem sigorta başlangıç tarihi geriye gidecek ve buna bağlı olarak emeklilik yaşı
düşecek, hem de gün sayısı artacak.
Borçlanılacak sürelere ait prim tutarı, sigortalıların veya hak sahiplerinin
talepte bulundukları tarihte yürürlükte olan asgari ücretle (760.50 TL) ve
asgari ücretin 6.5 katı olan SGK tavan tutarı (4.943.40 TL) arasında
sigortalının kendisi tarafından belirlenecek tutarın yüzde 32'si oranında
hesaplanacaktır. Asgari ücretle borçlanma yapıldığında bir aylık borçlanma
tutarı 760.50 X 0.32= 243.36 TL ve tavan tutar üzerinden borçlanma yapıldığında
bir aylık borçlanma tutarı 4.943.40 X 0.32= 1.581.89 TL olacaktır.
Hesaplanan borç, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde sigortalı veya hak
sahipleri tarafından Kuruma ödenmesi gerekmektedir. Doğum borçlanması ile ilgili
prim borcunu süresi içinde ödemeyenler ile kısmi ödeme yapanların kalan
sürelerinin borçlandırılması için yeni başvuru şartı aranacaktır.
Şimdi SGK yönetimine sormak lazım; bu iki yıl vatandaşların doğum borçlanması
başvurularını neden kabul etmediniz? Madem kabul edecektiniz neden iki yıl
beklediniz. Kurum yararı dediğiniz ve vatandaşa yaptığınız diğer hukuksuzlukları
ne zaman kaldıracaksınız?
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz.
|