|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
İşsizlik maaşı 2000 TL'ye çıkar mı?
İbrahim Işıklı - 15 Aralık 2010 Çarşamba - Dünya
Torba Kanun TBMM'de yasalaşacağı günü bekliyor.
Ancak umudunu bu kanuna bağlamış yüz binlerce esnaf, sanayici, tüccar ve iş
adamı yasanın bir an önce çıkmasını ve borçlarını yapılandırdıktan sonra da
artık geceleri rahat uyumak istiyor.
Torba Kanun'da sadece iş adamına değil, işçiye de avantajlar getiren hususlar
var. İşsizlik sigortasında radikal değişiklikler yapılıyor.
4857 sayılı Kanun'a göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlardan işsizlik
sigortası primi ödeyen isteğe bağlı sigortalılar da işsizlik sigortasından
yararlanabilecek.
4447 sayılı Kanun'da işsizlik ödeneği alabilmek için öngörülen şartları
taşıyanlara,
- 600 gün prim ödemiş olanlara 180 gün,
- 900 gün prim ödemiş olanlara 240 gün,
- 1080 gün ve daha fazla prim ödemiş olanlara 300 gün,
süre ile işsizlik ödeneği ödenmektedir.
Halen yürürlükte olan mevzuata göre günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son
dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama
brüt kazancının yüzde 40'ıdır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı,
4857 sayılı İş Kanunu'nun 39'uncu maddesine göre 16 yaşından büyük işçiler için
uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80'ini geçemiyor.
Örneğin, 1000 TL brüt ücreti olan bir kişinin alabileceği işsizlik ödeneği 400
TL olacaktır.
Aynı şekilde asgari ücretten prim ödeyen bir kişi ise 760.50 TL asgari ücretin
yüzde 40'ı olan 304.20 TL, en yüksek prim matrahı olan 4.943.40 TL üzerinden
prim ödeyen kişi ise 608.40 TL işsizlik ödeneği alabiliyor.
Bu da uygulamada yüksek prim ödeyenlerin daha fazla işsizlik ödeneği alması
yönünde haklı olarak eleştirilmekteydi.
Çalışma Bakanı Ömer Dinçer tarafından yapılan açıklama ile işsiz kalan
sigortalıların alabilecekleri işsizlik ödenekleri de artırılacağını müjdeledi.
Torba Kanun'da bu yönde bir değişiklik yok. Sanıyorum ya komisyonlarda
görüşülürken bu yönde bir değişiklik yapıldı, ya da Torba Kanun'dan sonra bir
değişiklik daha gelecek.
Ancak bu sevindirici bir uygulama olacak. Eğer bu değişiklik yasalaşırsa, en
yüksek prim matrahı olan 4.943.40 TL üzerinden prim ödeyen kişi bu tutarın yüzde
40'ı olan 1.977.36 TL aylık işsizlik ödeneği alabilecek.
Yine Torba Kanun'la işsizlik sigortası yardımlarından faydalanabilmek için
gereken şartlarda değişiklikler yapılıyor. Kanunun 51'inci maddesindeki;
"Bu kanun uyarınca sigortalı sayılanlardan hizmet akitleri aşağıda belirtilen
hallerden birisine dayalı olarak sona erenler, kuruma süresi içinde şahsen
başvurarak yeni bir iş almaya hazır olduklarını kaydettirmeleri, hizmet
akitlerinin sona ermesinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün sigortalı
olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş ve işten ayrılmadan önceki son
120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmaları kaydıyla işsizlik ödeneği
almaya hak kazanırlar." hükmü,
"Bu kanun uyarınca sigortalı sayılanlardan hizmet akitleri aşağıda belirtilen
hallerden birisine dayalı olarak sona erenler, kuruma süresi içinde şahsen
başvurarak yeni bir iş almaya hazır olduklarını kaydettirmeleri, ve bu kanunda
yer alan prim ödeme koşullarını sağlamış olmaları kaydıyla işsizlik ödeneği
almaya hak kazanırlar." Şeklinde değiştirilmektedir.
Bu değişiklikle birlikte birçok kişinin mağdur edildiği son 120 gün kesintisiz
çalışma koşulu kaldırılmaktadır.
İşsizlik ödeneğine hak kazanmanın şartları
a) Bildirim (ihbar) sürelerine uygun olarak hizmet akdi işveren tarafından sona
erdirilmiş olmak,
b) Hizmet akdi, süresi belli olsun veya olmasın sürenin bitiminden önce veya
bildirim önelini beklemeksizin işçinin haklı nedenle derhal feshine ilişkin
hükümler uyarınca sigortalı tarafından feshedilmiş olmak,
c) Hizmet akdi, süresi belli olsun veya olmasın süresinin bitiminden önce veya
bildirim önelini beklemeksizin işverenin haklı nedenle derhal feshine ilişkin
hükümler uyarınca (4857/25-II fıkrası hariç) işveren tarafından feshedilmiş
olmak,
d) Hizmet akdinin belirli süreli olması halinde, bu sürenin bitimi nedeniyle
işsiz kalmak, 854 sayılı Deniz İş Kanunu'nun 7'nci maddesinin (II) numaralı
bendinde belirtilen hizmet akdinin belirli bir sefer için yapılmış olması
nedeniyle sefer sonunda işsiz kalmak,
e) İşyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi, kapanması veya kapatılması,
işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedenleriyle işten çıkarılmış olmak,
854 sayılı Deniz İş Kanunu'nun 14'üncü maddesinin (IV) numaralı bendindeki
nedenlerle işsiz kalmak,
f) 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine
ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanun'un 21'inci maddesi kapsamında işsiz kalmak,
g) (Yukarıdaki bentlerde belirtilen iş kanunları kapsamına girmeyen
sigortalılardan hizmet akitleri, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ile 2822 sayılı
Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında yapılmış olan toplu iş
sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmesi bulunmayan hallerde Borçlar Kanunu
hükümleri doğrultusunda (a), (b), (c), (d) ve (e) bentlerindeki hükümlere
paralel olarak sona ermiş olmak.
Ancak, işsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için hizmet akdinin başvuru sırasında
grev, lokavt veya kanundan doğan ödevler nedeniyle askıya alınmamış olması
gerekmektedir.
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz
|
