|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
Sosyal Sigortalar Kurumu'na bildirilmeyen çalışmaların fiilen veya kayden
tespiti
İbrahim Işıklı -
e-mail: ibrahimis@hotmail.com - 25
Mayıs 2005 Çarşamba
Sigortalıların bir işyerinde çalışmasına rağmen, çalışma gün sayısı ve sigorta
primine esas kazanç tutarları Sosyal Sigortalar Kurumu'na bildirilmediği
görülebilmektedir. Sigortalıların fiilen veya iş yeri kayıtlarından tespit
edilecek her türlü bilgiden ya da kamu kuruluşları tarafından düzenlenen belge
veya alınan bilgilerden çalıştığının tespit edilmesi durumunda da
sigortalılıkları sağlanabilmektedir.
Fiilen tespit; işyerinde çalışan sigortalıların, sigorta müfettişleri, Sosyal
Sigortalar Kurumu Yönetim Kurulu tarafından görevlendirilen yoklama memurları ve
genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin denetim elemanlarınca,
işyerinin denetimi esnasında işyerinde çalıştığının görülmesi ve bu durumun
tutanağa kaydedilmesidir.
İşveren ve diğer çalışanlar ile çevrede bulunan üçüncü şahısların bildirimleri
fiilen tespit kapsamında bulunmamaktadır. Fiilen tespit, sigortalıların
işyerinde çalışırken görülmesi ve saptanması olduğuna göre, kontrol gün ve
saatinde işyerinde bulunmayanlar ile işten ayrılanlar için fiilen tespit
yapılması söz konusu olmamaktadır.
İşyeri kayıtlarından tespit ise, sigorta müfettişleri tarafından işyeri kayıt ve
belgelerinin incelenmesi esnasında, Sosyal Sigortalar Kurumu'na bildirilmediği
halde işyeri kayıtlarında yer alan her türlü bilgiden işyerindeki çalışmalarının
tespitidir. Örneğin, adına gider belgesi, makbuz, irsaliye, ceza makbuzu,
borç-alacak senetlerinin imzalanması, senet, çek, fatura gibi belgelerin yazımı,
görevlendirme belgesi veya ücret ödeme bordrosuyla ücret ödemesi yapılmış
kişilerin sigortalılıkları bu bağlamda sağlanabilmektedir.
4958 sayılı yasanın 37. maddesiyle 506 sayılı yasanın 79. maddesi 7. fıkrasında
yapılan değişikliğe göre; kamu kuruluşları tarafından düzenlenen belge veya
alınan bilgilerden çalıştığı tespit edilen sigortalıların da sigortalılıkları
sağlanabilmektedir. Fiilen veya kayden çalıştıkları tespit edilen sigortalılar
için kanuni süresi geçirildikten sonra Sosyal Sigortalar Kurumu'na verilen aylık
sigorta primleri bildirgeleri, dört aylık sigorta primleri dönem bordroları ve
aylık sosyal güvenlik destek primi bordrolarının aksi sabit olmadıkça kabul
edilmesi ve işleme konulması gerekmektedir.
506 sayılı kanunun 79. maddesi 7. fıkrasında, fiilen veya iş yeri kayıtlarından
tespit edilecek her türlü bilgiden ya da kamu kuruluşları tarafından düzenlenen
belge veya alınan bilgilerden çalıştığı tespit edilen sigortalılarla ilgili
belgelerin, Sosyal Sigortalar Kurumu'nca işverene yapılan tebligata rağmen bir
ay içinde verilmemesi veya eksik verilmesi durumunda, söz konusu belgeler Sosyal
Sigortalar Kurumu tarafından resen düzenlenecek ve muhteviyatı sigorta primleri
kurumca tespit edilerek işverene tebliğ edilecektir.
506 sayılı kanunun 79. maddesine göre işveren, tebliğ edilen prim borcuna karşı
tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ilgili sigorta müdürlüğüne itiraz
edebilir.
İşveren, hesaplanarak tebliğ edilen prim borcuna karşı tebliğ tarihinden
itibaren bir ay içinde prim borcunu tebliğ eden sigorta müdürlüğüne dilekçe
vermek veya bu dilekçeyi taahhütlü olarak göndermek suretiyle itiraz edebilir.
Dilekçenin taahhütlü olarak gönderilmesi halinde postaya verildiği tarih kuruma
verildiği tarih olarak kabul edilir. İtiraza ilişkin dilekçe şekle tabi
değildir. Sigorta müdürlüğüne itiraz takibi durdurur. İtiraz, sigorta müdürlüğü
İtiraz Komisyonu'nda incelenerek karara bağlanır. İtiraz süresi geçtikten sonra
işveren yeni iddialar ileri süremez. Maddi hatalar taraflarca ileri sürülmemiş
olsa bile sigorta müdürlüğü İtiraz Komisyonu'nca resen nazara alınır.
İşveren veya vekili, itiraz hakkında sigorta müdürlüğü İtiraz Komisyonu'nca
karar verilinceye kadar itirazından vazgeçebilir. Vazgeçme, işverenin sigorta
müdürlüğüne vereceği bir dilekçe ile veya bu husustaki beyanının tutanak ile
tespiti suretiyle yapılır. Vazgeçme beyanı açık olmalıdır. Vazgeçme halinde
itiraz eden o olaya münhasır olmak üzere itiraz hakkını kaybetmiş sayılır.
İtirazın reddi halinde, işveren kararın tebliğ tarihinden itibaren bir ay
içerisinde yetkili mahkemeye (iş mahkemesine) başvurabilir. Yetkili mahkemeye
baş vurulması prim borcunun takip ve tahsilini durdurmaz. Mahkemenin SSK lehine
karar vermesi halinde 80. maddenin prim borcuna ilişkin hükmü uygulanmaktadır.
Bu durumda, ödenmeyen prim borcunun tahsilinde, 21.07.1953 tarih ve 6183 sayılı
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 51. ve 102'nci maddeleri
dışındaki diğer hükümleri gereğince işlem yapılmakta ve prim borcu icra yoluyla
tahsil edilmektedir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|