|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
Yatırımların ve istihdamın teşvikinde 5350
sayılı kanunla yapılan değişiklikler
İbrahim Işıklı - e-mail:
ibrahimis@hotmail.com - 01 Haziran 2005 Çarşamba - Dünya
Bazı illerde vergi ve sigorta primi teşvikleri uygulamak, enerji desteği
sağlamak ve yatırımlara bedelsiz arsa ve arazi temin etmek suretiyle yatırımları
ve istihdam imkânlarını artırmak amacıyla çıkarılan 29.01.2004 tarih ve 5084
sayılı "Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun" 06.02.2004 tarihli, 25365 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanarak yürürlüğe girmişti. 5084 sayılı kanun kapsamına; 2'nci maddenin (a)
bendi çerçevesinde, Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı'nca 2001 yılı için
belirlenen fert başına gayrisafi yurtiçi hasıla tutarı 1500 ABD Doları veya daha
az olan Adıyaman, Afyon, Ağrı, Aksaray, Amasya, Ardahan, Batman, Bartın,
Bayburt, Bingöl, Bitlis, Çankırı, Diyarbakır, Düzce, Erzincan, Erzurum, Giresun,
Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Kırşehir, Malatya, Mardin, Muş, Ordu, Osmaniye,
Siirt, Sinop, Sivas, Şanlıurfa, Şırnak, Tokat, Uşak, Van ve Yozgat illeri dahil
olmak üzere 36 il girmekteydi.
Ancak, kamuoyundaki talep ve beklentiler nedeniyle Yatırımların ve İstihdamın
Teşviki'nde 5350 sayılı Kanun'la bazı değişiklikler yapılmıştır. 5350 sayılı
"Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" 18.05.2005 tarihli, 25819
sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.
5084 sayılı kanunun kapsamına giren 36 il'e ilaveten, 5350 sayılı kanun ile
yapılan düzenleme sonucunda, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı'nca 2003
yılı için belirlenen sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasına göre endeks değeri
eksi olan Kilis, Tunceli, Kastamonu, Niğde, Kahramanmaraş, Çorum, Artvin,
Kütahya, Trabzon, Rize, Elazığ, Karaman ve Nevşehir olmak üzere 13 il daha
01.04.2005 tarihi itibariyle kapsama dahil edilerek toplam 49 il'de faaliyet
gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olan işverenlerin diğer teşviklerin
yanı sıra sigorta primi işveren hissesi teşvikinden şartları taşımaları kaydıyla
yararlanma imkanı sağlanmıştır. 5350 sayılı kanunla 5084 sayılı kanunun 4'üncü
maddesinde yapılan değişiklik uyarınca;
a) 01.04.2005 tarihinden itibaren yeni işe başlayan ve en az 30 sigortalı
çalıştıran gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu madde ile getirilen
uygulamadan yararlanmaları mümkün olduğundan, 01.04.2005 tarihinden itibaren
gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olup, yeni işe başlayan ve en az 30
sigortalı çalıştıran işverenlerin bu kanundan yararlanmayı istemeleri halinde,
2005/Nisan ayı için SSK'ya verecekleri aylık prim ve hizmet belgesi ilk belge
olacaktır.
b) 01.04.2005 tarihinden önce işe başlamış olan gelir ve kurumlar vergisi
mükelleflerinin 01.01.2005 tarihinden önce ilgili SSK müdürlüğüne vermiş
oldukları en son aylık prim ve hizmet belgelerindeki sigortalı sayısını en az
yüzde yirmi (%20) oranında artırmaları ve çalıştırdıkları toplam sigortalı
sayısının asgari otuz kişiye ulaşması halinde, bu işyerlerinde çalıştırılan
toplam sigortalı sayısını geçmemek üzere artırdıkları sigortalı sayısı ile
mevcut sigortalılardan artırdıkları sigortalı sayısının iki katı kadar sigortalı
kapsama girecektir. Buna göre, 5350 sayılı kanunda 01.01.2005 tarihinden önce
SSK'ya verilen en son aylık prim ve hizmet belgesinin esas alınacağı
öngörüldüğünden, 2004/Kasım ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinde
çalıştığı belirtilen toplam sigortalı sayısının en az yüzde 20 oranında
artırılmış olması ve toplam sigortalı sayısının 30 kişiye ulaşmış olması
halinde, bu işyerlerindeki toplam sigortalı sayısını geçmemek kaydıyla artırılan
sigortalı sayısı ile mevcut sigortalılardan artırdıkları sigortalı sayısının iki
katı kadar sigortalı bu kanun kapsamında değerlendirilecektir.
01.04.2005 tarihinden önce işe başlamış olan işverenlerin 01.01.2005 tarihinden
önce SSK'ya verilen en son aylık prim ve hizmet belgesinden 2004/Kasım ayına ait
aylık prim ve hizmet belgesinin anlaşılması gerekmekle birlikte, 2004/Aralık
ayına ait aylık prim ve hizmet belgesinin bu tarihten (01.01.2005 tarihinden)
önce verilmiş olması halinde, bu defa 2004/Aralık ayına ait aylık prim ve hizmet
belgesi de dikkate alınacaktır.
2004 Kasım ayında sigortalı çalıştırılmış olmasına rağmen, bu aya ait prim ve
hizmet belgesinin verilmemiş olması veya sözü edilen belgenin süresinden
(01.01.2005 tarihinden) sonra verilmiş olması halinde, bu belgede kayıtlı
sigortalı sayısı dikkate alınmayacak, bunun yerine 01/01/2005 tarihinden önce o
işyeri için usulüne uygun olarak verilmiş en son aylık prim ve hizmet belgesinde
bildirilen sigortalı sayısı dikkate alınacaktır.
Ancak, bu uygulamada dikkate alınması gereken en son aylık prim ve hizmet
belgelerinde kayıtlı sigortalı sayısında ay içinde değişiklik olması halinde, ek
istihdamın tespitinde baz alınacak sigortalı sayısının tespitinde, ay sonu
itibariyle çalışıp müteakip aya devreden sigortalı sayısı dikkate alınacaktır.
5350 sayılı kanunla, gerek 01.04.2005 tarihinden önce işe başlamış ve gerekse bu
tarihten sonra işe başlamış olan işverenler kapsama alındığından, 01.04.2005
tarihinden önce işe başlamış ve 01.01.2005 tarihinden önce de SSK'ya aylık prim
ve hizmet belgesi vermiş olan işverenlerin çalıştırmış oldukları sigortalıların
sigorta primlerinin işveren hissesinin Hazine'ce karşılanabilmesi için,
işverenlerin teşvik kapsamına giren sigortalılarından dolayı ayrı, teşvik
kapsamına girmeyen sigortalılarından dolayı ayrı olmak üzere farklı iki aylık
prim ve hizmet belgesi düzenlemeleri gerekmektedir.
Teşvik kapsamına giren bazı sigortalıların prime esas kazançlarının, 506 sayılı
kanunun 78'inci maddesine göre belirlenen sigorta primine esas kazanç alt
sınırının üzerinde olması halinde, bu durumda gerek kazançları sigorta primine
esas kazanç alt sınırında olanlar, gerekse sigorta primine esas kazanç alt
sınırının üzerinde olan sigortalılar, teşvik kapsamına giren sigortalılar için
düzenlenecek aynı belgede gösterilecektir.
5350 sayılı kanun uyarınca, 01.04.2005 tarihinden sonra işe başlayan işverenler,
asgari 30 sigortalı çalıştırmaları halinde, tüm sigortalılarından dolayı 5350
sayılı kanunla getirilen sigorta primi işveren hissesi teşvikinden
yararlanacaklarından, bu sigortalıların tümü için tek belge düzenlenecektir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|