|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
İşverenlere işçi bildirimi işkencesi
İbrahim Işıklı - e-mail:
ibrahimis@hotmail.com - 13 Haziran 2005 Çarşamba - Dünya
İşverenlerin, işçi çalıştırmaya başlamaları
halinde bu işçilerle ilgili bildirim yapmaları gerekmektedir. Bu bildirimlerden
ilki, işçinin SSK'ya sigortalı işe giriş bildirgesi ile bildirilmesidir. Bu
bildirgenin verilmesi ile işçinin sosyal güvenlik hakkı çalışmaya başlamaktadır.
Diğer bir bildirim yükümlülüğü ise işe alınan sigortalılar için çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na ve bu bakanlığın ilgili bölge müdürlüğüne (ayrı
ayrı) Ek/1 işçi işe giriş bildirimi, işten ayrılan işçiler için de yine Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na ve bu bakanlığın ilgili bölge müdürlüğüne (ayrı
ayrı) Ek/2 işçi çıkış bildirimi belgelerinin verilmesi gerekmektedir.
Sendikalar Kanunu'nun 62. maddesi, "işe alınan ve ayrılan işçilerin
bildirilmesi" başlığı altında işverenlerin, işe aldığı veya herhangi bir nedenle
hizmet akdi sona eren işçileri, izleyen ayın 15'ine kadar aylık bildirimlerle
işyerinin bağlı bulunduğu bölge müdürlüğüne ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı'na ayrı ayrı iadeli taahhütlü postayla veya ilgili kurumlara doğrudan
bildirmek zorunda olduklarını hüküm altına almıştır.
Özellikle, sendikal çalışmalarda kullanılmak amacıyla getirilen Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na ve bölge müdürlüğüne (ayrı ayrı) Ek/1 işçi işe
giriş bildirimi ve Ek/2 işçi çıkış bildirimi belgesinin günümüzde bir anlamı
kalmamıştır. Bilgisayar ve otomasyon sistemleriyle sigortalılara yönelik
istatistiki bilgiler daha sağlıklı edinilebilecektir.
Sendikalar Kanunu'nun 59. maddesi, 62. maddede belirtilen bildirim yükümlülüğüne
uymayan işverenler hakkında, bildirilmeyen her işçi için sanayi kesiminde
çalışan 16 yaşından büyük işçiler için belirlenen asgari ücretin aylık brüt
tutarının beşte biri tutarında ceza uygulanacağı için, 2005 yılında söz konusu
asgari ücretin 488,70.- YTL olduğu göz önüne alındığında beşte biri 97,74.- YTL
olarak hesaplanacaktır. Ancak, ağır para cezasının alt sınırı, asgari ücretin
beşte biri tutarından (97,74.- YTL) yüksek olduğundan; belirtilen suç için
kanunun belirlediği ağır para cezasının alt sınırı uygulanmaktadır. 31.07.1999
tarih ve 4421 sayılı kanunun 1 maddesi ile ağır para cezasının alt sınırının
1999 yılı için 60.000.000 TL ve üst sınır ise 15.000.000.000 TL olarak
uygulanacağı belirtilmiştir. Bu miktarlar her yıl Vergi Usul Kanunu'nun 218.
maddesi gereğince belirlenen yeniden değerleme oranında artmaktadır.
2005 yılı için yeniden değerleme oranı yüzde 11,2 olarak belirlenmiştir. Bu
nedenle, 2005 yılı için ağır para cezasının alt sınırı 495,53.-YTL ve üst sınırı
da 123.882,19.-YTL olarak hesaplandığından, Ek-1 ve Ek-2 işçi bildirimlerinin
süresinde yapılmaması halinde her bir işçi için 2005 yılı ağır para cezasının
alt sınırı olan 495,53.-YTL olarak uygulanacaktır.
İSMMMO tarafından hazırlanan Şubat-2005 tarihli e-bildirge raporunda (www.ismmmo.org.tr
web sayfasından raporun tamamı incelenebilir) meslek mensuplarının sorunları ele
alınmış ve TÜRMOB Genel Başkanı Mehmet Timur, TÜRMOB Genel Başkan Yardımcısı
Yahya Arıkan ve Yönetim Kurulu tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı'na sunulmuştu. Sayın Murat Başesgioğlu'nun konuya duyarlılığı sonucu
raporda önerilen çalışmaların büyük bir kısmı SSK yönetimi tarafından hayata
geçirilmiştir.
Ancak raporda yer alan en önemli hususlardan birisi olan Ek/1 işçi işe giriş
bildirimi ve Ek/2 işçi çıkış bildirimi belgesinin kaldırılması veya e-bildirge
kapsamına alınmasına ilişkin öneri dikkate alınmamıştır. Ülkemizde, gerçek
veriler üzerinden hesaplama yapılması halinde sendikaların büyük bir kısmının
yüzde 10 barajının altında kalacak olması nedeniyle, SSK kayıtları yerine
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'ndaki hayali veriler dikkate alınarak
hesaplama yapılmaktadır. Her ilde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge
Müdürlüğü'nün olmayışı, işverenleri Ek/1 işçi işe giriş bildirimi ve Ek/2 işçi
çıkış bildirimi taahhütlü posta yoluyla ilgili kurumlara gönderilmekte ve bunun
sonucunda da işverenlere önemli bir mali külfet, meslek mensuplarına da zaman
alan bir külfet olarak yansımaktadır. Ek-1 ve Ek-2 belgelerinin verilmemesine
ilişkin olarak aşağıda yer alan tutarlar incelendiğinde işverenlerin
karşılaşacakları para cezaları açıkça görülebilecektir. Yüzbinlerce işvereni,
Ek-1 ve Ek-2 belgelerinin verilmemesi nedeniyle geçmişe yönelik olarak çok
yüksek tutarlarda para cezası bekliyor.
işverenler ve SM-SMMM meslek mensupları üzerindeki bürokratik işlemler
azaltılmalıdır. E-bildirgede belirtilen işten çıkış nedenlerinin Ek/2 işçi çıkış
bildirimi belgesinde yer alan şekilde yeniden düzenlenerek Ek/1 işçi işe giriş
bildirimi ve Ek/2 işçi çıkış bildirimi belgesinin kaldırılması ve sendikalara
getirilen yüzde 10 barajının da yüzde 5 olarak yeniden düzenlenmesi
gerekmektedir.
Ek/1 ve Ek/2 belgesinin verilmemesi halinde uygulanacak para cezaları
İlgili yıl Ağır para cezasının alt sınırı (TL-YTL)
1999 60.000.000.-
2000 91.260.000.-
2001 142.365.600.-
2002 218.104.099.-
2003 346.785.518.-
2004 445.619.390.-
2005 495,53.-YTL
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|