|
İşverenlerin yeniden işe alma zorunluluğu
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
İşverenlerin yeniden işe alma zorunluluğu
İbrahim Işıklı - 22 Mart 2006 Çarşamba - Dünya
İşverenler, çalışma mevzuatına göre akit yapma özgürlüğüne sahip olmakla
birlikte, bazen yasalardan kaynaklanan istihdam yükümlülükleri bulunmaktadır.
Toplu işçi çıkarılması nedeniyle iş sözleşmesi sona ermiş işçilerle, askerlik
veya kanuni bir ödev nedeniyle işten ayrılan işçileri yeniden işe alma
zorunluluğu bulunmaktadır.
Toplu işçi çıkarılması nedeniyle iş sözleşmesi sona ermiş işçilerin yeniden işe
alınmaları zorunluluğu
4857 sayılı İş Kanunu'na göre, işyerinde çalışan işçi sayısı:
a) 20 ile 100 işçi arasında ise en az 10 işçinin,
b) 101 ile 300 işçi arasında ise en az yüzde 10 oranında işçinin,
c) 301 ve daha fazla ise en az 30 işçinin,
işine 17. madde uyarınca ve bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı
tarihlerde son verilmesi toplu işçi çıkarma sayılacaktır.
Bir işyerinde işlerine son verilen işçilerin sayısı yukarıda belirtilen sayıdan
daha fazla olduğu takdirde işveren, yeni bir işe yerleştirilebilmeleri için,
bunların isimlerini ve niteliklerini çıkarma tarihinden en az bir ay önce
Türkiye İş Kurumu'nun (eski İş ve İşçi Bulma Kurumu) ilgili birimine bildirmek
zorundadır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 29. maddesinde; işverenlerin, toplu işçi çıkarmanın
kesinleşmesinden itibaren altı ay içinde aynı nitelikteki iş için yeniden işçi
almak istediği takdirde nitelikleri uygun olanları tercihen işe çağıracağı hükme
bağlanmıştır.
Bir işyerinin aynı şartlarla, işletilmesi veya işletmeye başlanması yahut mevsim
ya da kampanya nedeniyle yeniden çalışmaya geçmesi hallerinde de işçi almak
isteyen işverenlerin durumu uygun araçlarla yayınlamaları ve işçinin
kaydettirdiği adresine duyurmaları gerekmektedir.
Mevsim ve kampanya işlerinde çalışan işçilerin işten çıkarılmaları hakkında,
işten çıkarma bu işlerin niteliğine bağlı olarak yapılıyorsa, toplu işçi
çıkarmaya ilişkin hükümler uygulanmayacaktır. Mevsim ve kampanya işlerinde
çalışan işçiler için noter tebligatı gönderilmesine gerek yoktur. Söz konusu
duyurunun işçiye tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde işyerine başvurmayan
işçilerin bu hakkı düşecektir.
Ancak, bağlı bulunduğu sosyal güvenlik kurumu mevzuatına göre emeklilik yaşını
doldurmuş ve aynı zamanda yaşlılık veya emeklilik aylığına hak kazanmış olan
işçiler hakkında tekrar işe alınma zorunluluğuna ilişkin hükümler
uygulanmayacaktır.
Askerlik veya kanuni bir ödev nedeniyle işten ayrılan işçileri yeniden işe alma
zorunluluğu
4857 sayılı İş Kanunu'nun 31. maddesine göre, muvazzaf askerlik ödevi dışında
manevra veya her hangi bir sebeple silah altına alınan veyahut herhangi bir
kanundan doğan çalışma ödevi yüzünden işinden ayrılan işçinin iş sözleşmesi
işinden ayrıldığı günden başlayarak iki ay sonra feshedilmiş sayılmaktadır.
Ancak, bir işçinin bu haktan yararlanabilmesi için o işte en az bir yıl çalışmış
olması gerekmektedir. Bir yıldan çok çalışmaya karşılık her fazla yıl için,
ayrıca iki gün eklenecektir. Fakat, bu sürenin tamamı doksan günü geçemeyecektir.
Söz konusu kanuni ödev muvazzaf askerlik dışında silah altına alınma veya
herhangi bir kanuni nedenden kaynaklanan çalışma olabilir.
İş sözleşmesinin feshedilmiş sayılabilmesi için beklenilmesi gereken süre içinde
işçinin ücreti işlemeyecektir. Ancak özel kanunların bu husustaki hükümleri
saklıdır. (5953 sayılı Basın İş Yasası'nın 16. maddesine göre, talim veya
manevra dolayısıyla silah altına alınan gazetecilerin bu süredeki ücret hakkı
muhafaza edilecektir.)
Bu süre içinde iş sözleşmesinin kanundan doğan başka bir sebebe dayanılarak
işveren veya işçi tarafından feshedildiği öteki tarafa bildirilmiş olsa bile,
fesih için kanunun gösterdiği süre bu sürenin bitiminden sonra işlemeye başlar.
Ancak iş sözleşmesi belirli süreli olarak yapılmış ve sözleşme yukarıda yazılı
süre içinde kendiliğinden sona eriyorsa bu madde hükümleri uygulanmayacaktır.
Herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin
sona ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleri takdirde işveren
bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak
ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak
zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma
yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç
aylık ücret tutarında tazminat ödeyecektir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
