|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
Kadın işçileri yer ve su altında çalıştırma
yasağı
İbrahim Işıklı - e-mail: ibrahimis@hotmail.com - 05 Ekim 2005 Çarşamba - Dünya
4857 sayılı İş Kanunu'nun 72. maddesinde, "Maden ocakları ile kablo döşemesi,
kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak
işlerde on sekiz yaşını doldurmamış erkek ve her yaştaki kadınların
çalıştırılması yasaktır" düzenlemesi ile kadın işçiler, özel olarak korunmuştur.
Buna göre, maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi
yer altında veya su altında çalışılacak işlerde onsekiz yaşını doldurmamış erkek
ve her yaştaki kadınların çalıştırılmaması konusuna dikkat edilmelidir.
72. madde hükümlerine aykırı olarak, bu maddede belirtilen yerlerde on sekiz
yaşını doldurmamış erkek çocukları ve gençleri ve her yaştaki kadınları
çalıştıran, işveren veya işveren vekiline 2005 yılında 714,46 YTL para cezası
verilecektir.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 10.07.1969 tarih ve E.7290, K.8002 Sayılı
Kararı'nda, "Ağır ve tehlikeli işlerde çalışacak işçilerin işe girişlerinde
bedence bu işe elverişli ve dayanıklı olduklarını belirten hekim raporu alması
icap eder. Aksi takdirde bu yüzden hastalanan işçiye yapılan masrafları Sosyal
Sigortalar Kurumu'nun işverenden talep etme hakkı vardır" denilmek suretiyle
ağır ve tehlikeli işlerde çalışanlar için işe giriş sağlık raporu alınmasının
önemi ortaya konulmuştur.
Bir işçinin, ağır ve tehlikeli işlerde çalışanlara ait sağlık durumu raporu
olmadıkça ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılması yasaktır. İşçilerin gerek ilk
işe girişlerinde, gerekse ara muayenelerinde saptanan sağlık durumları bu rapora
işlenir.
Sosyal Sigortalar Kanunu'nda meslek hastalığı
Mesleki bir faaliyetin yürütümü ya da bazı işlerde sürekli çalışma, kişide bu
faaliyetlerle doğrudan bağlantılı hastalıklara yol açabilir. Meslek
hastalıklarının sosyal güvenlik sistemlerince iş kazaları gibi sosyal bir risk
olarak kabul edilmesinin başlıca nedeni budur. Meslek hastalığı, çalışma
hayatında iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin alınmaması nedeniyle ortaya
çıkan ve sigortalının maruz kaldığı geçici ve sürekli hastalık, sakatlık veya
ruhi arıza halleri olarak tanımlanabilir.
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 11/B maddesinde; "Meslek hastalığı,
sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya
işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık
veya ruhi arıza halleridir.
Bu kanuna göre tespit edilmiş olan hastalıklar listesi dışında herhangi bir
hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmaması üzerine çıkabilecek
uyuşmazlıklar, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu'nca karara bağlanır"
denilerek meslek hastalığının tanımı yapılmıştır.
Ayrıca, uğranılan meslek hastalığına yakalandığını iddia eden kimsenin öncelikle
506 sayılı kanuna göre sigortalı sayılması gerekir. Ayrıca, meslek hastalığına
yakalanan sigortalının bu hastalık sonucu geçici veya sürekli olarak bedensel
veya ruhsal bir zarara uğramalıdır.
Yine bir hastalığın meslek hastalığı sayılması için söz konusu hastalık ile
sigortalının yaptığı iş arasında uygun illiyet bağının bulunması zorunludur.
Meslek hastalığından söz edebilmek için uğranılan hastalık veya sakatlığın (ve
hatta ölümün), sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir
nedenle ya da işin yürütüm koşulları yüzünden ortaya çıkması gerekir. Dikkat
edilirse, meslek hastalığı için kanunun öngördüğü nedenlerin her ikisi de
sigortalının gördüğü iş ve çalıştığı işyeriyle ilgilidir. Yani, meslek
hastalığı, sigortalının işyerinde gördüğü işten veya işyerinden
kaynaklanmaktadır.
Meslek hastalığı, iş kazasından farklı olarak bütünüyle mesleksel niteliklidir.
Yani iş kazasının çalışılan işle ilgisi bulunması şart olmadığı halde, meslek
hastalığının yapılan işin sonucu olarak ortaya çıkması zorunludur. Diğer bir
anlatımla meslek hastalığı, belirli bir mesleğin (işin) ifası sonucu o mesleğin
(işin) nitelik ve yürütüm şartlarının doğurduğu bir sakatlık veya hastalıktır.
Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı işyerinin şartları ve durumuyla da
ilgili olabilir. Meslek hastalığı, zaman içinde yavaş yavaş ortaya çıkan bir
rahatsızlıktır.
İş kazasının meydana geldiği veya meslek hastalığının başladığı zaman, hizmet
akdine göre yapmakta olduğu iş "sigortalının mesleği" sayılır. SSK, bu mesleğin
tespitinde sigortalının çalıştığı iş yerinden alınacak belgeyi esas tutabileceği
gibi, bu hususu kendi yetkili elemanları vasıtasıyle inceletmeye ve buna göre
karar vermeye yetkilidir. İş sözleşmesine göre, Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri
Tüzüğü'nün ikinci bölümünün D cetvelinde gösterilen mesleklerden birinden
fazlasını yapmakta olan sigortalının iş kazası ve meslek hastalığı yönünden
sürekli iş göremezlik durumuna girmesi halinde, bunlardan, sürekli iş göremezlik
derecesinin en yükseğini vermiş olan meslek "sigortalının mesleği" sayılır.
Hangi tür rahatsızlıkların meslek hastalığı sayıldığı ve hangi sürede ortaya
çıkması gerektiği Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü'nde ve bu tüzüğe ekli
Meslek Hastalıkları Listesi'nde belirtilmektedir. Söz konusu tüzükte, 64.
maddede meslek hastalıkları 5 grupta toplanmıştır. Bunlar;
. Kimyasal maddelerle olan meslek hastalıkları,
. Mesleki cilt hastalıkları,
. Pnömokonyozlar ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları,
. Mesleki bulaşıcı hastalıklar ve
. Fizik etkenlerle olan meslek hastalıklarıdır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|