|
İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK
(Sorular-Cevaplar)
Özel bina inşaatlarında asgari işçilik
bildirimi
Resul Kurt - e-mail: info@ resulkurt.comwww.resulkurt.com - 28 Nisan 2006 Cuma -
Dünya
Asgari işçilik, bir işin yapılabilmesi için çalıştırılması gereken en az işçi
sayısını ve bu işlerde çalışacak işçilerin kazanabilecekleri en az ücret olarak
açıklanabilecektir. Sosyal Sigortalar Kurumu'nun prim kaybının önlenmesi
amacıyla özel bina inşaatlarında bazı düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre;
01.01.1994 tarihinden itibaren özel bina inşaatlarında belediyelerden yapı
kullanma izin belgesi (iskan) alınabilmesi için işverenlerin ilgili sigorta
müdürlüğünden ilişiksizlik belgeleri getirmeleri istenmektedir. Özel bina
inşaatlarında, 01.01.1994 tarihinden sonraki inşaatlar için asgari işçilik
uygulaması olmakta, 01.01.1994 tarihinden önce bitmiş inşaatlarla, 01.01.1994
tarihinden önce başlamış ancak bu tarihten sonra bitmiş inşaatların da sadece
01.01.1994 tarihinden sonraki kısımları için asgari işçilik uygulanmaktadır.
Sigorta müdürlüğündeki değerlendirme aşamasında, inşaat için bildirilmesi
gereken asgari işçilik tutarı hesaplanırken önce binanın toplam maliyeti;
inşaatın yapı izin belgesindeki toplam alanın (m2) ile maliyet bedelinin
çarpılması sonucu hesaplanmaktadır. Daha sonra ise bulunan bu tutarın asgari
işçilik oranı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarın yüzde 25 eksiği üzerinden
ödenmesi gereken sigorta primine esas kazanç tutarı bulunmaktadır. Sigorta
müdürlüğünde hesaplama yapılırken işverenlerin faturaları dikkate
alınmamaktadır. Ancak, müfettiş incelemesi veya YMM-SMMM incelemesinde faturalar
dikkate alınmaktadır.
İnşaatın niteliği dikkate alınarak, ruhsatnamesi ile Bayındırlık ve İskan
Bakanlığı'nca tespit edilen listede kayıtlı yapının sınıfı ve grubunun farklı
olduğunun anlaşılması halinde bakanlıkça belirlenen yapı sınıfı ve grubu esas
alınarak işlem yapılmaktadır.
Yapımına 01.05.2004 tarihinden sonra başlanılan veya 01.01.2003 tarihinden sonra
başlandığı halde 01.05.2004 tarihinden sonra bitirilen binaların maliyeti,
ortalama maliyet yerine, bitirildiği yıldan bir önceki yıla ilişkin birim
maliyet bedeli esas alınarak hesaplanacaktır.
2003 yılından önce başlayıp, 2004 veya daha sonraki yıllarda bitirilen binaların
maliyeti, 01.05.2004 tarihinden önceki ve sonraki sürede yapılan uygulamalar
dikkate alınarak, ayrı ayrı hesaplanacak, bu suretle bulunan iki ayrı birim
maliyet bedelinin aritmetik ortalamasının alınması ve binanın yüzölçümü ile
çarpılması suretiyle hesaplanacaktır.
Başladığı yıl içinde bitirilmiş olan inşaatın maliyetinin hesaplanmasında, daha
önce yapılan uygulamada olduğu gibi o yıl için tespit edilen birim maliyet
bedeli esas alınacaktır.
En az işçiliğin hesaplanmasında, a- İhale makamından alınan bilgilere dayalı
bilgiler, b- Diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşlarından
alınan bilgiler, c- Yöresel emsal oluşturabilecek il veya ilçe bazında aynı
nitelikteki iş için kuruma bildirilen işçilik tutarları, d- SSK'nın Asgari
İşçilik Tespit Komisyonu'nca Belirlenen Çeşitli İşkollarına Ait Asgari İşçilik
Oranlarını Gösterir Tebliğ'de belirtilen işçilik oranları ya da SSK Başkanlığı
Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü ile yazışma yapılmak suretiyle tespit ettirilecek
işçilik ortamına göre işin yürütümü için gerekli olan asgari işçilik miktarı
hesaplanacaktır. Özel bina işlerinde, işin bir kısmının fatura karşılığında
diğer kişi veya şirketlere yaptırılması da mümkün bulunmaktadır. Bu durumda,
işyeri kayıt ve belgelerinin incelemeye alınması halinde, kayıtlara işlenmiş
yasal düzenlemelere uygun birim, ölçü ve tutarlarının doğruluğu gerektiğinde
karşı inceleme yapılmak suretiyle belirlenmiş işçilik içeren faturalar aşağıdaki
usuller dahilinde dikkate alınabilmektedir. Ancak, asıl işveren dosyasından
işçilik bildirimi yapan taşeronların faturaları dikkate alınmamakta, sadece
bildirdikleri işçilik tutarları değerlendirmeye alınmaktadır.
1- Malzemeli işçilik faturaları
a) Kurumda tescilli olduğu belirtilmiş (Kurumun ilgili ünitesi - sigorta
müdürlüğü ve işyeri sicil numarası), işin bazı bölümlerini yapan 506 sayılı yasa
kapsamındaki diğer işverenlerden alınmış faturalara (fatura, gider
makbuzu-pusulası) dayanılarak yapılan malzemeli işçilik ödemeleri,
b) Bağ-Kur ve vergi sicil numaraları belirtilmek koşuluyla, işin bazı
bölümlerini yanında sigortalı çalıştırmaksızın bizzat yapan iş sahiplerinden
alınmış faturalara ve gider belgelerine dayanılarak yapılan malzemeli işçilik
ödemeleri,
c) İşin bazı bölümlerini, yasalarla kurulu diğer sosyal güvenlik kuruluşlarına
tabi olanları çalıştırmak suretiyle yapmış bulunanlardan alınmış fatura ve gider
belgelerine dayanılarak yapılan malzemeli işçilik ödemeleri,
d) Malzeme bedelinden ayrı olarak nakliye bedelinin kesin bir şekilde
belirlendiği faturalara dayanılarak yukarıda sözü edilen iş sahiplerine yapılan
nakliye ödemeleri,
Aynı faturada hem malzeme ve hem de işçilik tutarı kayıtlı ise her iki tutar
birbirinden ayrı kaydedilmiş olsa bile, toplam fatura tutarı,
Yaklaşık maliyet bedelinden düşülecektir. Bu durumda hazır beton, nakliye,
malzemeli işçilik içeren diğer faturalar maliyet bedelinden düşülerek hesaplama
yapılmaktadır.
2- Salt işçilik ödemeleri
a) Salt işçilik içeren fatura ve gider belgelerine dayalı işçilik ödemeleri,
b) Doğruluğu işyeri kayıtları ile kanıtlanabilen, yerel geleneklere uygun
miktarları içeren, gerçekten ödendiği müfettişler tarafından saptanabilen
"örneğin; vergisi ödenmiş, meslek kuruluşlarınca ölçü ve tutarları doğrulanmış,
toplusözleşme ve ferdi sözleşmelere uygun, diğer başka delillerle desteklenmiş,
"Yabancı uyruklu işçilere ödenmiş ücretlerle Türk uyruklu sigortalılara ödenen
bütün ücretler (506 sayılı kanunun 78'inci maddesi uyarınca saptanan üst sınırın
üzerindekilerde dahil),
Salt işçilik faturaları, doğrudan SSK'ya bildirilmiş işçilikler gibi, işin
yürütümü için gerekli olan asgari işçilik tutarından düşülecektir. Sonuçta,
kuruma yeteri kadar işçilik bildirilmiş olması halinde ilişiksizlik belgesi
verilmekte, eksik işçilik olması halinde de fark işçiliğin yatırılarak
ilişiksizlik belgesi verilmesi de mümkün bulunmaktadır.
İşverenlerin faturalı ödemelerden dolayı inceleme yapılmasını talep etmeleri
halinde ise sigorta müfettişleri tarafından inceleme yapılarak neticesine göre
işlem yapılmaktadır. Müfettiş incelemesinde işçilik oranının yüzde 25 eksiği
uygulanmamaktadır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
