|
İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK
(Sorular-Cevaplar)
SSK'lının malulen emekliliği
Resul Kurt e-mail: info@ resulkurt.com 08 Ağustos 2006 Cuma - Dünya
Eşim 03-03-1977 doğumlu olup 23-06-2005 tarihinde SSK girişi, 10 gün SSK prim
günü var. 06-06-2006 tarihinde eşime böbrek nakli yapıldı. 15 yıllık SSK süresi
ve 3600 SSK primi ile malulen emekli olabileceği söylenmiş. Böbrek nakilli
hastalar için şayet böyle bir hak varsa, 1080 günü tamamlamadığı için dışardan
isteğe bağlı sigorta primi ödeyebilir mi? Bu konuda ne yapmam gerekir. İsmail
Çimen
Öncelikle malulen emeklilikle, sakatlık vergi indiriminden yararlananların
emekliliğinin birbirinden farklı olduğunu belirtmek istiyorum.
Malulen emeklilik
Malulen emekli olabilmek için her şeyden önce Sosyal Sigortalar Kurumu
hastanelerinin sağlık kurullarından çalışamayacak durumda olduğunu gösteren
sağlık kurulu raporu alınması şarttır. Ayrıca, malulen emeklilik isteyen
sigortalının en az beş yıldan beri sigortalı olması ve sigortalılık süresinin
her yılı için ortalama olarak en az 180 gün veya toplam olarak en az 1800 gün
prim ödemiş olması gerekmektedir. Sigortalı çalışmaların sadece Sosyal
Sigortalar Kurumu'na tabi olması gerekmemekte, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ve diğer
sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak geçirilen sigortalılık süreleri de
dikkate alınmaktadır.
Sigortalıların, maluliyet durumu iki şekilde tespit edilmektedir. Bunlardan
birincisi, sigortalının SSK'nın ilgili sigorta müdürlüğüne dilekçe vererek
çalışamayacak durumda hasta olduğunu belirtmesi ve kendisinin kurum tarafından
sağlık kuruluna sevk edilmesiyle düzenlenecek sağlık kurulu raporuna göre
çalışma gücünün 2/3'ünü yitirdiğinin tespitiyle malul sayılması halidir.
Sigortalıların, maluliyet durumunun tespitinin ikinci yolu ise, sigortalının
malulen emeklilik talebi olmamasına rağmen kurum hastanelerinde tedavisi sonucu
çalışabilir durumda olmadığının tespit edilmesidir. Maluliyeti bu ikinci şekilde
tespit edilen sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi için kuruma dilekçe
vermesi şarttır. Malullük aylığı bağlanması için yapılacak yazılı müracaatların,
(yaşlılık aylığında olduğu gibi) sigortalının son çalıştığı işyerinin bağlı
olduğu Sosyal Sigortalar Kurumu sigorta müdürlüğüne yapılması gerekir. Müracaat,
bu iş için özel olarak hazırlanmış form dilekçeyle yapılabileceği gibi, herhangi
bir dilekçeyle de yapılabilir. Malullük aylığının aylık bağlama oranı,
sigortalının çalışma süresi ne olursa olsun yüzde 60'tır. Ancak sigortalının
başka birinin bakımına muhtaç durumda olduğu sağlık kurulu raporu ile tespit
edilmiş ise aylık bağlama oranı yüzde 70'e yükseltilmektedir.
Sakatlık indiriminden yararlananların emekliliği
4958 sayılı yasayla değişiklik yapılmadan önce; sigortalı olarak ilk defa
çalışmaya başladığı tarihten önce 506 sayılı kanunun 53. maddesine göre malul
sayılmayı gerektirecek derecede hastalık veya arızası bulunan ve bu nedenle
malullük aylığından yararlanamayan veya sakatlığı nedeniyle (Gelir Vergisi
Kanunu'nun 31. maddesinde düzenlenen sakatlık indirimi) vergi indiriminden
yararlanmaya hak kazanmış durumda olan sigortalılar yaşları ne olursa olsun en
az 15 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3600 gün malullük yaşlılık ve ölüm
sigortaları primi ödemiş olmak şartıyla yaşlılık aylığından
yararlanabilmekteyken 4958 sayılı yasayla değiştirilmiştir.
Yeni düzenlemeyle birinci dereceden sakat olanlar için 15 yıl sigortalılık
süresi ve 3600 gün prim ödeme sayısı şartlarında herhangi bir değişiklik
öngörülmediğinden, bu gibi sigortalılar ile 06.08.2003 tarihinde 12 yıl ve daha
fazla sigortalılık süresi bulunanlardan iki ve üçüncü derecede sakatlığı
bulunanlar hakkında sakatlık derecesi ne olursa olsun 06.08.2003 tarihinden
önceki hükümler uygulanacaktır.
4958 sayılı yasayla sakatlık indiriminden yararlananlara aylık bağlanmasına
ilişkin uygulamada kademeli geçiş sağlamak üzere 506 sayılı yasaya geçici 87.
madde eklenmiş ve 06/08/2003 tarihi itibariyle sigortalılık süresi 12 (hariç)
yılın altında bulunan ve sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlandığını
belgelendiren sigortalılar için geçiş öngörülmüştür. Buna göre eşiniz sakatlık
vergi indiriminden yararlanmak koşuluyla II. derece sakatlığı olması halinde 17
yıl 8 ay sigortalılık süresi ve 3920 gün, III. derece sakatlığı olması halinde
ise 19 yıl sigortalılık süresi ve 4240 gün malullük, yaşlılık ve ölüm
sigortaları primi ödemiş olmak şartıyla yaşlılık aylığından yararlanacaktır.
Ancak, bu haktan isteğe bağlı sigortalılar yararlanamaz. Mutlaka, normal
sigortalı olarak çalışması ve sakatlık vergi indiriminden yararlanması
gerekiyor.
Okuyuculara Kısa Cevaplar
Galip Bozkurt: Babanız, SSK'ya 3,5 yıl prim ödeyerek 5000 günü doldurması
koşuluyla emekli olabileceği gibi, 3600 günü doldurarak da yaştan dolayı kısmi
emekli de olabilir. Malulen emeklilik içinse, sağlık kurulu raporuna göre
çalışma gücünün 2/3'ünü yitirdiğinin tespiti gerekmektedir.
Aydın Çelikgün: Son yedi yıl içinde en fazla prim ödenen kurum mevzuatına göre
emekli olunmaktadır. Bu nedenle, şirket ortağınızın hem şahıs firmasını, hem de
şirket ortaklığını sona erdirip, SSK sigortalısı olması halinde SSK'ya 3,5 yıl
prim ödeyerek SSK mevzuatına göre emekli olabilecektir.
Refik Özgün: Geçmiş yıllardaki gün boşluklarının ödenerek hizmet borçlanması
mümkün değildir. Sadece, grev ve lokavtta geçen süreler, askerlik süresi,
yurtdışlı borçlanması mümkündür. Bunun dışında hizmet borçlanması için yasa
çıkması gerekmektedir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
