|
İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK
(Sorular-Cevaplar)
Sosyal güvenlik reformu ile primlerini
ödemeyene yurtdışı yasağı geliyor
Resul Kurt - e-mail: info@ resulkurt.comwww.resulkurt.com - 10 Kasım 2006 Cuma -
Dünya
Çalışanların sosyal güvencesinin sağlanabilmesi için prim belgelerinin de
verilmesi gerekmektedir. İşverenlerin bir ay içinde 4. ve 5. maddeye tâbi
çalıştırdığı sigortalıların ve sosyal güvenlik destek primine tâbi
sigortalıların; ad ve soyadlarını, TC kimlik numaralarını, prime esas
kazançlarını, prim ödeme gün sayıları ile prim tutarlarını gösteren ve asıl veya
ek aylık prim ve hizmet belgesi düzenlemeleri gerekiyor.
Primlerin ödenme süresi
4/(a) bendinde belirtilen (SSK'lılar) sigortalıları çalıştıran işveren, bir ay
içinde çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı
üzerinden bu kanun gereğince hesaplanacak sigortalı hissesi prim tutarlarını
ücretlerinden keserek ve kendisine ait prim tutarlarını da bu tutara ekleyerek
en geç ertesi ayın sonuna kadar kuruma öder.
4/(b) bendi kapsamında sigortalı sayılanların (Bağ-Kur'lular), her ay için otuz
tam gün prim ödemesi zorunludur. Bu kapsamdaki sigortalılardan, bu kanuna göre
tescilleri yapıldığı halde, beş yılı aşan süreye ilişkin prim borcu
bulunanların, bu sürelere ilişkin prim borçlarının kurumca yapılacak bildirimde
belirtilen süre içerisinde ödenmemesi halinde, daha önce prim ödemesi bulunan
sigortalının ödediği primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibariyle, prim
ödemesi bulunmayan sigortalının ise tescil tarihi itibariyle sigortalılığı
durdurulur. Prim borcunun ait olduğu süreler sigortalılık süresi olarak
değerlendirilmez ve bu sürelere ilişkin kurum alacakları takip edilmeyerek,
kurum alacakları arasında yer verilmez. Ancak, sigortalı ya da hak sahipleri
daha sonra müracaatları tarihindeki 80. maddenin dokuzuncu fıkrasına göre
belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden hesaplanacak borç tutarını,
tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödedikleri takdirde, bu süreler
sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.
4/(c) bendinde belirtilen sigortalıları (kamu görevlileri) çalıştıran
işverenler, çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar
toplamı üzerinden bu kanun gereğince hesaplanacak prim tutarlarını ücretlerinden
keserek ve kendisine ait prim tutarlarını da bu tutara ekleyerek, en geç
ödemenin yapıldığı tarihi takip eden onbeş gün içinde kuruma öderler.
Primlerini süresinde ödemeyene gecikme cezası
Kısa ve uzun vadeli sigortalar ile genel sağlık sigortası için, bu kanunda
öngörülen her türlü ödemeler ile yönetim giderlerini karşılamak üzere kurum prim
almak, ilgililer de prim ödemek zorundadır. Kurumca tahsil edilen genel sağlık
sigortası primleri, tahsil edilmesini müteakip doğrudan kurum bütçesinin genel
sağlık sigortası kalemine aktarılır. Kuruma fiilen ödenmeyen prim tutarları,
gelir vergisi ve kurumlar vergisi uygulamasında gider yazılamaz. Kurumun prim ve
diğer alacakları süresi içinde ve tam olarak ödenmezse, ödenmeyen kısmı sürenin
bittiği tarihten itibaren ilk üç aylık sürede her bir ay için yüzde 3 oranında
gecikme cezası uygulanarak artırılır. Ayrıca, her ay için bulunan tutarlara
ödeme süresinin bittiği tarihten başlamak üzere borç ödeninceye kadar her ay
için ayrı ayrı Hazine Müsteşarlığı'nca açıklanacak bir önceki aya ait Yeni Türk
Lirası cinsinden iskontolu ihraç edilen devlet iç borçlanma senetlerinin aylık
ortalama faizi bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı hesaplanır. Ancak,
ödemenin yapıldığı ay için gecikme zammı günlük hesaplanır. Bakanlar Kurulu, ilk
üç ay için uygulanan gecikme cezası oranını iki katına kadar artırmaya veya bu
oranı yüzde 1 oranına kadar indirmeye, yeniden kanunî oranına getirmeye ve
uygulama tarihini belirlemeye yetkilidir. Dava ve icra takibi açılmış olsa bile,
prim ve diğer kurum alacaklarının ödenmemiş kısmı için gecikme cezası ve gecikme
zammı tahsil edilir.
Prim borçları katma değer vergisi iade alacağından mahsup edilebilecek
Prim borçları katma değer vergisi iade alacağından mahsubu suretiyle de
ödenebilir. Bu takdirde katma değer vergisi iade hakkı sahibi kendisinin, mal
veya hizmet satın aldığı veya iştirak veya ortaklık ilişkisi içinde bulunduğu
işverenlerin prim borçları için de mahsup talep edebilir. Bu işverenlerin mahsup
talebinde bulundukları ayda muaccel olan prim borçlarının birinci fıkrada
belirtilen ödeme sürelerini izleyen onbeş gün içinde mahsup suretiyle ödenmesi
halinde, yasal süresi içinde ödendiği kabul edilir. Ancak prim borçlarının katma
değer vergisi iade alacağından mahsup suretiyle ödenmesi talebinde bulunulduğu
halde, süresinde mahsup edilemeyen veya eksik mahsup edilen prim borçları için
birinci fıkrada belirtilen ödeme sürelerini izleyen günden başlanarak gecikme
cezası ve gecikme zammı uygulanır. Sosyal güvenlik kurumu, Maliye Bakanlığı'nın
uygun görüşü ile bu uygulamadan faydalanacak işverenleri; iştigal konusu,
işletme türü ve işletme büyüklüğü itibariyle belirlemeye ve lehine mahsup
talebinde bulunulan işverenlerin prim borcu ödeme süresini otuz günü aşmamak
üzere uzatmaya yetkilidir.
Prim alacağını bir yılda tahsil etmeyen yöneticilere kovuşturma geliyor
Sosyal güvenlik kurumu, kamu idarelerinde işyerinin özelliği nedeniyle primlerin
farklı zamanlarda ödeme süresini belirlemeye yetkilidir. Prim alacaklarının
tahsili için en geç bir yıl içinde icra yoluna başvurmayan kurum yetkili
personeli hakkında genel hükümlere göre kovuşturma yapılacaktır.
Borcunu ödemeyen işverenlere yurtdışı çıkış yasağı geliyor
Miktarı sosyal güvenlik kurumu yönetim kurulunca belirlenen tutarı geçen ve
yurtdışına çıkış yasağı konulacağına dair ihtar tebliğ edilmesine rağmen,
borcunu ödemeyen işverenlerin kendileri veya kanunî temsilcileri hakkında
kurumun talebi üzerine, yurtdışı çıkış yasağı uygulanacaktır. Bu da sosyal
güvenlik prim borçlarının ödenmesi için caydırıcı bir düzenleme olacaktır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
