|
İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK
(Sorular-Cevaplar)
SSK uygulamalarında alt işveren
Resul Kurt e-mail: info@ resulkurt.com-www.resulkurt.com - 01 Aralık 2006 Cuma -
Dünya
Şirketimiz inşaat sektöründe faaliyet göstermekte olup, Antalya'da bir projemiz
bulunmaktadır. Bu işi biz taşeronumuz olan bir şirkete yaptırıyoruz. Şu anda
orada çalışmamız başlamış olup bu iş için ayrı bir SSK numarası almış
bulunmaktayız. Ancak Antalya'daki SSK numaramızda 28.11.2006 tarihi itibariyle
çalışanımız bulunmuyor ve taşeronumuzda bizim altımızda SSK numarasını henüz
almadı. Taşeronumuz olan şirket, bizim SSK numaramız altında bildirimde
bulunursa, şirketimizin şu anda Antalya'da çalışanı olmadığından taşeron şirket
asıl işveren konumuna geçer mi?
Bu soruma dayanak olarak web siteniz (www.resulkurt.com) yazarlarından iş
müfettişi Sayın Mehmet Koçak'ın 11.03.2006 tarihli "İş hukukunda alt işveren
unsurları ve uygulamaları" yazısındaki alt işverenin tanımını alıyorum. Yazıda
aynen"1- Alt işverene iş veren asıl işverenin işveren niteliğinde yani işçi
çalıştıran gerçek ya da tüzel kişi veya tüzel kişiliği bulunmayan kurum ve
kuruluş olması gerekir. Eğer asıl iş veren işçi çalıştırmıyorsa burada asıl
işveren alt işveren ilişkisi kurulmaz. Bu durumda işi yapan alt işveren değil
ayrı bir işveren konumundadır" denilmektedir. Eğer taşeronumuz olan şirket asıl
işveren konumuna geçerse, SSK'ya karşı sorumluluk detayları nasıl olacaktır? Bu
bilgilerden hareketle değerli görüşlerinizi rica ediyoruz? Mahmut Ambar
İşverenler, yüklendiği veya yaptığı işin bazı kısım veya eklentilerini kendi
adına yapmak üzere başkalarına verirse bunlara, alt işveren, aracı veya taşeron
denilmektedir. Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 87. maddesinin ikinci fıkrasında,
"Bir işte veya bir işin bölüm veya eklentilerinde işverenden iş alan ve kendi
adına sigortalı çalıştıran üçüncü kişiye aracı" denileceği hükme bağlanmıştır.
Bu tarif karşısında bir kimseye aracı/alt işveren (taşeron) denilebilmesi için
genel olarak iki şartın bulunması gerekmektedir. Birincisi sigortalı çalıştıran
bir işverenin bulunması, ikincisi de, bu işverenden işin bölüm veya eklentisini
taahhüt eden kişinin, yani alt işveren-aracının (taşeronun) bu işi yapmak üzere
kendi adına sigortalı çalıştırmasıdır. Ancak, inşaat işlerinde istisnai durumlar
ayrıca aşağıda açıklanmıştır.
Eğer, asıl işverenler hiçbir işçi çalıştırmıyor ve işin tamamını üçüncü bir
kişiye yaptırıyorsa, bu durumda aralarındaki ilişki asıl işveren-alt işveren
ilişkisi olmayacaktır. Aracıların, asıl işverene karşı üstlendikleri işi,
devamlı işyeri sigortalıları ile değil de münhasıran bu iş için sigortalı
çalıştırmak suretiyle yapmaları halinde, bu aracılar kendi adlarına ayrı bir
işyeri dosyası tescil ettirmeyecekler ve çalıştırdıkları sigortalıları asıl
işverenin işyeri dosyasından SSK'ya bildireceklerdir.
Asıl işverenin işinin bir kısmı, bir veya birkaç alt işveren (taşeron)
tarafından üstlenilmiş, işin geri kalan kısmı asıl işveren tarafından istihdam
edilecek sigortalılar tarafından yapılacak ise, işyeri bildirgesi verme
yükümlülüğü asıl işverene ait olacak ve işyeri dosyası asıl işveren adına tescil
ettirilecektir. Alt işverenler de asıl işverene karşı üstlendikleri işte
münhasıran bu iş için sigortalı istihdam etmeyerek, işi devamlı işyeri
sigortalıları ile yaparlarsa, aracıların bu işte çalıştıracağı sigortalılarla
ilgili yükümlülükler, aracının kendi adına tescil ettirmiş olduğu devamlı işyeri
sigortalıları ile yerine getirilecektir.
Ancak, inşaat işlerinde iş sahibinin kendisi işçi çalıştırmaksızın, inşaatta
yapılan işleri belirli kısımlara ayırıp başka başka (birden çok) kişilere
yaptırması halinde, (işin bunlara devri söz konusu değil ise) bu kişiler
aracı(alt işveren) olarak kabul edilecektir. Sosyal Sigortalar Kanunu yönünden
inşaatta yapılan işleri bölüp dağıtan asıl işveren niteliğiyle sorumludur.
örneğin; yapı kooperatifi, kendisi hariçten işçi çalıştırmayıp, inşaatın
kısımlarını ayrı şahıslara yaptırması durumunda, Yapı kooperatifi işveren, bölüm
veya eklentilerden iş alanlar ise kurum uygulaması yönünden alt işveren (aracı)
sayılacaklardır. Alt işverenlerin/aracıların (taşeron) çalıştırdıkları
sigortalıların işçilik (ücret, ihbar/kıdem tazminatı vb.) ve sosyal sigorta
haklarından doğan sorumluluklarından, asıl işverende aynı derecede sorumlu
tutularak çalışanın (sigortalının) işçilik hakları ve SSK'nın prim ve diğer
alacakları güvenceye alınmıştır.
506 sayılı kanun sigortalıları korumak amacıyla, aracı işverenin yanında
çalıştırdığı sigortalılarla ilgili yükümlülüklerinden asıl işvereni de sorumlu
tutmuştur. Asıl işverenle taşeron kendi aralarında müteselsil sorumluluğu
azaltmayı veya ortadan kaldırmayı amaçlayan sözleşmeler yapamazlar. Sosyal
Sigortalar Kurumu'nun 506 sayılı kanundan doğan, prim ve diğer alacaklarından
dolayı, taşeronla birlikte asıl işveren de sorumludur.
Sonuç olarak, aracı/alt işveren olan şirket, şirketiniz SSK işyeri numarasından
aracı/alt işveren kodu ile bildirimde bulunacak olup, şirketinizin şu anda
Antalya'da çalışanı olmaması buna engel değildir. Bu nedenle, aracı/alt işveren
şirket asıl işveren konumuna geçmez.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|