|
İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK
(Sorular-Cevaplar)
Özel güvenlikçilerin iş güvencesinde
disiplin uygulamaları
Resul Kurt
info@resulkurt.comwww.resulkurt.com - 12 Ocak 2007 Cuma - Dünya
Okurumuz İbrahim Doğan Salman, pek çok işveren için sıkıntılı bir konu olan iş
güvencesiyle ilgili olarak diyor ki; "Özel güvenlik görevlisi olarak çalışan
personelin disiplin uygulamalarında ve iş akitlerinin feshine konu olan suçların
neler olduğunu ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Yasası'nın disiplin uygulamalarında
personele ilişkin uygulamalarının 657 sayılı yasaya dayandırılmasının mümkün
olup olmadığını açıklayabilir misiniz?"
İş güvencesi kavramı, devletin istihdam ve üretimde zayıf taraf olarak gördüğü
işçilerin korunmasına yönelik olup, ekonomik, sosyal veya işçinin
davranışlarından kaynaklanan başka bir haklı neden olmadıkça işten
çıkarılmayacağı anlamına gelmektedir. İş güvencesi, ülkemizde ilk defa 4773
sayılı yasa ile 1475 sayılı kanuna eklenen düzenlemeler çerçevesinde 15.03.2003
tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir. Ancak, 4857 sayılı İş Kanunu
ile 1475 sayılı İş Kanunu'nun kıdem tazminatına ilişkin 14. maddesi dışındaki
tüm maddeleri yürürlükten kaldırıldığından iş güvencesine ilişkin düzenlemeler
10.06.2003 tarihinden itibaren 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre
yapılmaktadır. İş Güvencesi Yasası ile haksız ve geçersiz fesih nedeniyle birçok
işveren yüksek tutarlarda tazminatlar ödemek zorunda kalmaktadır. Bu nedenle, iş
sözleşmesinin feshinde bu konulara dikkat edilmesi gerekir.
İş sözleşmesinin feshinde geçerli sebep
4857 sayılı İş Kanunu'nun feshin geçerli sebebe dayandırılması başlıklı 18.
maddesinde, otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık
kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işverenin, işçinin
yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin
gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorunda olduğu hükme
bağlanmıştır.
İş ilişkisinin sürdürülmesinin işveren açısından önemli ve makul ölçüler içinde
beklenemeyeceği durumlarda, feshin geçerli nedenlere dayandığını kabul etmek
gerekecektir. Bu uygulamaya giderken işverenden beklenen feshe en son çare
olarak bakmasıdır. Bu nedenle geçerli sebep kavramına uygun yorum yaparken
sürekli olarak fesihten kaçınma olanağının olup olmadığı araştırılmalıdır.
Özel güvenlikçiler, Ceza Kanunu açısından memur sayılır
5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun'un 23. maddesinde, "Özel
güvenlik görevlileri Türk Ceza Kanunu'nun uygulanmasında memur sayılır.
Bunlara karşı görevleri sebebiyle suç işleyenler devlet memurları aleyhine suç
işlemiş gibi cezalandırılır" hükmü bulunmaktadır. Burada yer alan düzenleme özel
güvenlik görevlilerinin işten çıkarılmalarında veya disiplin hükümlerinin
uygulanmasında 657 sayılı kanunun uygulanacağı anlamına gelmemektedir. Sadece,
özel koruma ve güvenlik görevlilerinin Ceza Kanunu açısından memur sayılarak
görevleri sebebiyle işledikleri suçlarda cezalarının artırılması veya buna
paralel olarak görevleri sebebiyle bunlara karşı işlenen suçların memurlar
aleyhine işlenmiş gibi cezalandırılması söz konusudur.
İşçinin davranışları ve disiplinsizliği nedeniyle iş sözleşmesinin feshi
İş sözleşmesinin, 4857 sayılı yasaya uygun olarak işçinin davranışlarından
kaynaklanan nedenlerle işveren tarafından feshedilebilmesi mümkündür. Esasen,
4857 sayılı İş Kanunu'nun 25. maddesinde, işçinin iş sözleşmesinin feshine
ilişkin düzenlemeler yer almaktadır. İşçinin, 4857 sayılı kanunun 25/II. bendi
uyarınca iş akdinin sona erdirilmesi halinde işçiye herhangi bir ihbar ve/veya
kıdem tazminatı ödenmesine gerek bulunmamaktadır. İşçinin davranışına ilişkin
düzenlemelerin bir kısmı 25. madde kapsamında değerlendirilebilecektir. Ancak,
bazı davranışların 25. madde kapsamında yer almamakla birlikte iş barışını
bozması, diğer işçilerin çalışma şevkini kırması ve işyerinde performans
düşüklüğüne neden olması halinde iş akdi 4857 sayılı yasanın iş güvencesine
ilişkin 18-21. maddelerine uygun olarak sona erdirilebilecektir.
4857 sayılı kanunun 25'inci maddesinde belirtilen derhal fesih için öngörülen
sebepler niteliğinde olmamakla birlikte işçinin iş sözleşmesine aykırı
davranışları bulunabilir. Madde gerekçesinde bunlara örnek olarak;
. İşverene zarar vermek ya da zararın tekrarı tedirginliğini yaratmak,
. İşyerinde rahatsızlık yaratacak şekilde çalışma arkadaşlarından borç para
istemek,
. Arkadaşlarını işverene karşı kışkırtmak,
. İşini uyarılara rağmen eksik, kötü veya yetersiz olarak yerine getirmek,
. İşyerinde iş akışını ve iş ortamını olumsuz etkileyecek bir biçimde diğer
kişilerle ilişkilere girmek,
. İşin akışını durduracak şekilde uzun telefon görüşmeleri yapmak,
. Sık sık işe geç gelmek ve işini aksatarak işyerinde dolaşmak,
. Amirleri veya iş arkadaşları ile ciddi geçimsizlik göstermek, sıkça ve
gereksiz yere tartışmaya girişmek gibi
haller sayılmıştır. Yoksa, 657 sayılı kanunda yer alan disiplin suçlarının özel
güvenlik görevlilerinin iş sözleşmesinin feshi için uygulanması mümkün değildir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|