|
İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK
Sosyal güvenlikte kısmi mutabakat
Resul Kurt - info@resulkurt.com - 26
Mart 2008 Çarşamba - Dünya
Sosyal güvenlik reformu tartışılmaya devam ediliyor. Pazartesi günü sosyal
taraflar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik ile görüşerek, Emek
Platformu'nun taleplerini ve beklentilerini bakanlığa ilettiler.
Emek Platformu reforma ilişkin itirazlarını ve
taleplerini 19 başlıkta toplamıştı. Emek Platformu'nun itiraz konusunda en çok
önemsediği konular, emeklilik yaşının 58-60 olarak kalması, prim gün sayısının
7000 gün olarak devam ettirilmesi ve aylık bağlama oranında mevcut hakların
korunması, itibari hizmet süresinden (fiili hizmet zammı) yararlandırılmayacak
bazı meslek gruplarının haklarının korunması olduğu söylenebilir.
65 yaştan dönülmedi
Reformda toplumun büyük bir kesiminin tepkisini çeken emeklilik yaşının kademeli
olarak 65 yaşına çıkartılması uygulamasından vazgeçilmedi.
Sosyal güvenlik reformu yürürlüğe girdikten sonra;
1 Ocak 2036 ile 31 Aralık 2037 tarihleri arasında kadınlarda 59, erkeklerde 61;
1 Ocak 2038 ile 31 Aralık 2039 tarihleri arasında kadın için 60, erkek için 62,
1 Ocak 2040 ile 31 Aralık 2041 tarihleri arasında kadınlarda 61, erkeklerde 63;
1 Ocak 2042 ile 31 Aralık 2043 tarihleri arasında kadınlarda 62, erkeklerde 64;
1 Ocak 2044 ile 31 Aralık 2045 tarihleri arasında kadınlarda 63, erkeklerde 65;
1 Ocak 2046 ile 31 Aralık 2047 tarihleri arasında kadınlarda 64, erkeklerde 65
yaş yaş olarak uygulanacak. Kadın ve erkeklerde 2048 yılından sonra emeklilik
yaşı 65'te eşitlenecek.
Çalışanlar, prim gün sayısını doldurdukları tarihte geçerli olan emekli yaşına
tabi olacaklar.
SSK'lılar 7200 günle emekli olabilecek
Reformdan sonra işe girenlerde 2036 yılına kadar yaş koşulu değişmemekle
birlikte, 7000 gün olan prim gün sayısının kademeli olarak her yıl 100'er gün
artırılarak (7100, 7200, 7300... gibi) 2028 yılında 9000 güne çıkartılması
uygulamasından vazgeçilecek.
Varılan mutabakata göre, reformdan sonra ilk defa çalışmaya başlayacak olan
SSK'lıların prim gün sayısı 9.000 günden 7.200 güne düşürülecek. 7.200 güne
geçişte kademe olmayacak, tek seferde geçilecek.
Böylece sosyal güvenlik reformu ile SSK'lıların emeklilikleri için kademeli
olarak artırılarak 2028 yılından itibaren 9000 gün sayısı aranması
uygulamasından vazgeçilmiş olacak.
Aylık bağlama oranı
Reformda en çok tartışılan konuların başında aylık bağlama oranı geliyordu. Emek
Platformu'yla yapılan görüşmeler sonrasında aylık bağlama oranında ikili bir
yapı getirilmesi düşünülüyor. Halen sigortalı olan ve şu anda 10 yıl prim ödeme
gün sayısını doldurmamış olan sigortalıların aylık bağlama oranları için aylık
bağlama oranının yüzde 3, 10 yıldan sonraki süreçte ise yüzde 2 olarak; yasanın
yürürlüğe girmesinden sonra ilk defa sigortalı olanların aylık bağlama oranı ise
yüzde 2 olarak uygulanacak.
Halen, SSK'da aylık bağlama oranı, 1999 ve öncesi dönem için 5000 göre yüzde 60
ve 5000 günden sonraki her 240 gün için yüzde 1 zamlı olurken, 2000 yılından
itibaren ise sigortalının toplam prim ödeme gün sayısının ilk 3.600 gününün her
360 günü için yüzde 3.5, sonraki 5.400 günün her 360 günü için yüzde 2 ve daha
sonraki her 360 gün için yüzde 1.5 oranlarının toplamıdır.
Halen, Emekli Sandığı Kanunu'nda emekli, adi malullük ve vazife malullüğü
aylıkları, (a) fıkrasına göre tespit edilen rakamların her yıl Bütçe Kanunu'nda
tespit edilen katsayı ile çarpılması sonunda bulunacak tutarın fiili ve itibari
hizmet toplamı 25 yıl olanlara yüzde 75'i, 25 yıldan az olanlara her tam yıl
için yüzde 1 eksiği, fazla olanlara da her tam yıl için yüzde 1 fazlası
üzerinden bağlanmaktadır.
Halen, Bağ-Kur Kanunu'nda; aylık bağlama oranı, 1999 ve öncesi dönemi için 25
yıla göre yüzde 70 olup, 25 yıldan fazla her yıl için yüzde 1 zamlı iken 2000 ve
sonrası için sigortalının toplam sigortalılık süresinin ilk on tam yılının her
bir yılı için yüzde 3,5, takip eden onbeş tam yılın her bir yılı için yüzde 2 ve
yirmibeş yıldan fazla her bir tam yıl için yüzde 1,5 oranlarının toplamıdır.
Ölüm ve maluliyet aylıkları
Tasarı ile maluliyet aylığı bağlanması için getirilen 10 yıllık sigortalılık
süresinin bulunması ve 1.800 gün prim ödenmiş olması koşulunda geri adım
atılmadı. Ancak, SSK'lıların ölüm aylığı için, 5 yıllık sigortalılık süresini
tamamlamak ve 900 gün prim ödemiş olma uygulaması devam ettirilecek. Bu süre
halen SSK'lılar için 1.800 gün veya en az beş yıl sigortalılık süresi olması ve
her yıl için ortalama 180 gün prim ödenmiş olması koşuluna bağlı.
Bağ-Kur'lularda ise 1.800 gün sayısı aranıyor.
Malullük, yaşlılık ve ölüm aylıkları için, sigortalının bek‰r olması halinde
prime esas kazancın alt sınırının yüzde 35'i; sigortalının bakmakla yükümlü
olduğu eşi ve çocuğu varsa, yüzde 40'ı oranında, aylık alt sınırı uygulanacak.
İşten ayrılan SSK'lıya üç ay sağlık yardımı
Tasarı ile çocuğun sağ doğması koşuluyla sigortalılara bir kereye mahsus emzirme
ödenmesi öngörülen asgari ücretin üçte biri tutarındaki emzirme yardımının
tutarı Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulu'nca belirlenecek.
İşten ayrılan SSK'lı son bir yıl içinde 90 gün prim ödemişse, eş ve çocuklarıyla
birlikte iş sözleşmesinin feshinden itibaren üç ay sağlık hizmetlerinden
yararlanabilecek. Bu süre SSK'lılar için yürürlükteki mevzuata göre 6 ay 10 gün
olarak uygulanmaktadır. Bağ-Kur'lularda bu süre halen 3 ay.
Yaş sınırı olmaksızın bütün sigortalıların diş protezleri, herhangi bir ödeme
yapılmadan karşılanacak.
Uzlaşılamayan konular
Emek Platformu'nun, başta gazeteciler olmak üzere bazı meslek kollarında fiili
hizmet zammının kaldırılmaması, emeklilik yaşının 58-60'ta korunması, güncelleme
katsayısında gelişme hızının yüzde 100 oranında dikkate alınması, sağlıkta
katılım payının kaldırılması talepleri kabul edilmedi.
Reformla ilgili düzenlemelerin önümüzdeki hafta TBMM Genel Kurulu'nda
görüşülmesi bekleniyor.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
