|
İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK
- (Sorular-Cevaplar)
İstifa eden işçiye kıdem tazminatı ödenir
mi?
Resul Kurt e-mail: resulkurt@hotmail.com
- 25 Mart 2005 Cuma - Dünya
Sayın Kurt, öncelikle vereceğiniz cevap için
şimdiden çok teşekkür ediyorum. Ben, bir özel sektör bankasında 14.5 yıldır
kapsam dışı (sözleşmeli) personel olarak çalışmaktayım. Özel ailevi
nedenlerimden dolayı istifa dilekçemi verdim ve şu an ihbar süremi
çalışmaktayım. Bu durumda kıdem tazminatı mı alabilir miyim? Bir arkadaşım "3200
iş gününü doldurduysan yeni İş Kanunu'na göre istifa etsen bile kıdem
tazminatını almaya hak kazanırsın" dedi. Bu koşullarda işverenden isteyeceğim
haklar nelerdir? İ. Akduman
Sayın Akduman, işten ayrılan işçiler iş sözleşmelerini feshetmeleri halinde bazı
durumlarda kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar. Buna göre;
. Muvazzaf askerlik dolayısıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
. İşçinin bağlı bulunduğu kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık,
emeklilik, veya malullük aylığı yahut toptan ödeme alması amacıyla iş
sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
. Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi rızası ile iş
sözleşmesini sona erdirmesi durumunda,
. Sosyal sigorta yasalarında değişiklik yapan 4447 sayılı yasa ile getirilen bir
hükümle, 506 sayılı kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a)
ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı
kanunun geçici 81. maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen
sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri
ile işten ayrılmaları nedeniyle,
İş sözleşmesinin işçi tarafından feshedilmesi durumunda işçiler kıdem tazminatı
almaya hak kazanacaklardır. Bir işçi, iş sözleşmesini 4857 sayılı İş Kanunu'nun
17. maddesine göre fesih bildirim süresi vererek (usulüne uygun fesih) ya da
ihbar tazminatı ödemeye yükümlü olarak (usulsüz fesih) feshettiğinde, kural
olarak, kıdem tazminatına hak kazanmaz. Uygulamada çalışanlar bu hususu "istifa
edene kıdem tazminatı ödenmez" şeklinde ifade edilmektedir. Sizin belirttiğiniz
gibi 3200 gün prim ödeyenin istifası halinde veya yukarıdaki koşulların dışında
başka bir nedenle kıdem tazminatı ödenmesi mümkün bulunmamaktadır. Sadece
kullanmadığınız yıllık ücretli izinlerinizin ücretini talep edebilirsiniz.
İş sözleşmesinin feshinin geçersiz sayılması
Sayın Kurt, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 17, 59,29 ve 120. maddeleri gereğince iş
sözleşmesi bildirimli olarak feshedilen kıdem ve ihbar tazminatı ile diğer
parasal haklarını alarak işle ilişiği kesilmiş olan personel işveren aleyhine
yerel mahkemede feshinin geçersizliğine ve işe iade istemi ile dava açmış,
anılan mahkeme kararı; feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar vermiştir.
Davacının yasal sürede başvurusuna rağmen işverenin süresi içinde işe
başlatmaması halinde 7 ay brüt ücret tutarı ile, 4 ay boşta geçen süreye ait
brüt ücreti ile diğer haklarının işverenden tahsili ile davacıya ödenmesi
şeklindedir. İşverence mahkeme kararı temyiz edilmiş olup Yargıtay 9. Hukuk
Dairesi'nce mahkeme kararı onanmıştır.
Buna göre;
1- Mahkemece davacıya boşta geçen süreye ait en çok 4 aya kadar brüt ücreti
ödenmesine karar verildiğinden bu dört aylık ücretten SSK primi kesilip ilgili
kuruma yatması gerekiyor mu? İdari para cezası uygulanacak mıdır?
2- SSK primi kesintisi yapılması gerektiği takdirde davacı adına fesih tarihinde
işten çıkış bildirgesi düzenlendiğinden tekrar işe giriş bildirgesi düzenlenmesi
gerekir mi? Kadir Doğan/Ankara
Sayın Doğan, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 21. maddesi uyarınca işçiye ödenecek olan
en çok dört aya kadar ücret ve diğer alacaklardan (haklardan) işe başlatılsın
veya başlatılmasın iş kazaları ve meslek hastalıkları ile işsizlik sigortası
primi de dahil olmak üzere tüm sigorta kollarına ait primlerin kesilmesi ve bu
sürelerin hizmetten sayılması gerekmektedir.
Ancak, söz konusu belgelerin yasal süresi içinde verilmesine ve belgelerde
kayıtlı primlerin ait olduğu ayı izleyen ayın sonuna kadar SSK'ya ödenmesine
olanak bulunmadığından, işverenlerin bu yükümlülüklerini yerine getirebilmeleri
amacıyla SSK Başkanlığı Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü tarafından 04.03.2005
tarih ve 16-330 ek sayılı genelgesi uyarınca aşağıdaki şekilde işlem
yapılacaktır.
Geriye yönelik olarak düzenlenen prim belgelerinin 4857 sayılı İş Kanunu'nun
21'inci maddesine istinaden verildiği takdirde, söz konusu belgelerin;
- Mahkeme kararının temyiz edilmemesi durumunda kararın kesinleştiği,
- Temyiz edilmesi halinde Yargıtay onama ilamının işveren veya vekiline tebliğ
edildiği,
- Yargıtay onama ilamı taraflara tebliğ edilmemiş/edilememiş ise Yargıtay onama
ilamının kararı vermiş olan mahkemenin kalemine intikal ettiği,
Tarihi (bu tarihlerin, taraflarca SSK'ya ibraz edilecek kesinleşmiş mahkeme
kararlarına kaydettirilmesi istenecektir) takip eden ayın sonuna kadar verilmesi
ve belgelerde kayıtlı sigorta primlerinin aynı süre içerisinde ödenmesi halinde,
idari para cezası ve gecikme zammı uygulanmayacak, bu yükümlülüklerin, yukarıda
belirtilen kesinleşme tarihini takip eden bir ay içerisinde yerine getirilmemesi
halinde ise bu defa belgelerin verilebilmesi amacıyla işverene tanınan bir ayı
takip eden aydan başlanarak gecikilen her ay için gecikme zammı, ayrıca her bir
aya ilişkin prim belgesinden dolayı bir aylık sürenin son gününde geçerli olan
asgari ücret üzerinden idari para cezası uygulanacaktır.
Ancak, bahsettiğiniz üzere, işçiyi başvurusu halinde bir ay içinde işe
başlatmayan işverence işçiye ödenen ve mahkeme tarafından belirlenen 7 aylık
brüt ücreti tutarındaki tazminatın prime tabi tutulmaması gerekmektedir.
Sigortalıların iş sözleşmelerinin feshinin geçersizliğine karar verilmesi ile
işverenin bu konudaki tasarrufu geçersiz kabul edildiğinden, bu durumda
sigortalı aynı işyerinde işe başlasın veya başlamasın, sözleşmenin feshedildiği
tarih itibariyle işverenlerden ayrıca sigortalı tekrar işe giriş bildirgesi
istenilmeyecektir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
