|
İŞ HUKUK VE SOSYAL GÜVENLİK
(SORU VE CEVAP)
Yaş düzeltmelerinin emekliliğe etkisi
Resul Kurt - resulkurt@hotmail.com -
27 Mayıs 2005 Cuma - Dünya
İlk defa 27.12.1987 yılında sigortalı olarak
özel sektörde işe başladım. 1988 yılında da askere gitmek için yaşımı 2 yaş
büyüttüm. 1988 yılında askere gittim. 1990 yılında askerden geldim. Özel
sektörde biraz çalıştıktan sonra 22.08.1992 yılında da kamu kuruluşunda göreve
başladım. Şu anda da çalışıyorum. Doğum tarihim 15.01.1970 iken 15.01.1968
olarak düzelttirdim. Bu yaş tahsisi benim emeklilik olayında sorun olur mu ve
ben kaç yaşında ve ne zaman emekli olurum? Süleyman NEGiZ
Sayın NEGiZ, 4447 sayılı kanun ile 1999 yılından beri emeklilikte prim ödeme
süresi ile sigortalılık süresinin yanı sıra, yaş şartının tamamlanmış olmasının
getirilmesinden sonra nüfusta kayıtlı doğum tarihlerinin düzeltilmesi önem
kazanmıştır. Sigortalılar önce asliye hukuk mahkemelerinde yaş düzeltme (tashih)
davaları açtıktan sonra SSK veya Bağ-Kur'dan emeklilik için talepte
bulunuyorlardı.
5198 sayılı kanunun 16. maddesi ile 506 sayılı kanunun 120'nci maddesinin ikinci
fıkrasından sonra gelmek üzere eklenen;
"İş kazalarıyla meslek hastalıkları, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasından
gelir ve aylık tahsisleri ile sermaye değerinin hesabında, iş kazasının olduğu
veya meslek hastalığının hekim raporuyla ilk defa tespit edildiği veya
sigortalıların yürürlükten kaldırılmış 5417 ve 6900 sayılı kanunlara veya 506
sayılı kanun ile diğer sosyal güvenlik kurumlarına tâbi olarak ilk defa
çalışmaya başladığı tarihten sonraki yaş tashihleri dikkate alınmaz" fıkrası
nedeniyle artık işe giriş tarihinden sonra yapılmış olan bütün yaş düzeltme
kararları SSK'dan emeklilik için geçersiz hale gelmiştir. Gerek 506 sayılı
kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya başlanıldığı tarihten sonra, gerekse 2829
sayılı kanuna göre birleştirilmiş hizmetlere göre belirlenen ilk işe giriş
tarihinden sonra ya da askerlik veya diğer hizmet borçlanmalarına göre
belirlenen sigortalılık süresinin başlangıç tarihinden sonra yapılan yaş
tashihleri, aylığa hak kazanılıp kazanılmadığının tespitinde veya aylık
bağlanmasında nazara alınmayacaktır. Ancak, mahkeme kararı doğrultusunda
kayıtlar tashihli doğum tarihine göre düzeltilerek, düzenlenecek her türlü
belgede düzeltilmiş doğum tarihi yer alacaktır.
5198 sayılı yasa ile yapılan değişiklik de bir mahkeme tarafından Anayasa'ya
aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesi'ne gönderilmişti. Yüksek Mahkeme konu
ile ilgili kararını verdi; sigortalılık süresi içerisinde doğum tarihlerinde
yapılan yaş düzeltmelerinin, sigortalılara aylık bağlanmasında dikkate
alınmamasını Anayasa'ya aykırı bulmadı.
Bu nedenle yaş tashihiniz dikkate alınmayacak olup, ilk defa sigortalı olduğunuz
tarihteki yaş dikkate alınacaktır. 50 yaşını dolduracağınız 15.01.2020 tarihinde
5375 gün sayısını da doldurmak koşuluyla SSK'dan emekli olabileceksiniz.
Emekli işçilere tazminat ödenmesi gerekir mi?
Şirketimizde daha önce Bağ-Kur'dan emekli olmuş olan bir personelimizi 4 yıldan
beri sosyal güvenlik destekleme primine tabi olarak çalıştırmaktayız.
Bağ-Kur'dan emekli aylığı alan bu işçimizin hizmet akdini feshetmemiz halinde
ihbar ve kıdem tazminatı ödememiz gerekir mi? İhbar ve kıdem tazminatı vermemiz
gerekirse nasıl hesaplamalıyız? Selahattin ALKAN
Sayın ALKAN; ihbar tazminatı, işçiye yeni bir iş buluncaya kadar geçecek süre
için ödenmesi gereken tazminattır. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 17. maddesine göre;
işveren, işçinin sürelerine ait ücretini peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini
feshedebilir. İhbar tazminatı ancak belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinde
ödenir. İhbar tazminatı, işçinin İş Kanunu'nun 17. maddesinde belirtilen
bildirim süresine ilişkin gün sayısı ile kıdem tazminatına esas tutulan günlük
(giydirilmiş) yevmiyesinin çarpılması suretiyle hesaplanır. İşçinizin 3 yıldan
fazla hizmeti olduğu için 56 gün (8 hafta) üzerinden ihbar tazminatı
hesaplamanız veya işten çıkartılacağını bu kadar süre önceden haber vermeniz
gerekmektedir.
İhbar tazminatı özellikle işçinin işten çıkarılması halinde zor durumda
kalmaması için verilmiş bir haktır. Dolayısıyla bir işçinin sosyal güvenlik
destek primi ödeyerek yani emekli olarak bir hizmet akdine istinaden çalışması
durumunda da ihbar tazminatı verilecektir. Ancak, normal sigortalı olarak
çalışmakta iken SSK'dan yaşlılık aylığı almak isteyenlerle SSK'dan malülen
emekli olmak için kendi isteğiyle işten ayrılan işçilere ihbar tazminatı
ödenmesi gerekmez.
Bir işyerinde çalışan işçilerin işten ayrılmaları durumunda hangi hallerde kıdem
tazminatı alabilecekleri 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesinde
belirtilmiştir. Burada belirtilen şartlara uygun olması durumunda kıdem
tazminatı da ödenebilmektedir. İş sözleşmesinin, 4857 sayılı yasanın 17.
maddesine göre işveren tarafından feshedilmesi halinde kıdem tazminatı ödenmesi
gerekmektedir. İş sözleşmesinin kıdem tazminatı alacak şekilde son bulması
hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı
süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında
kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden
ödeme yapılır.
Yani, işçilerinizin Bağ-Kur'dan yaşlılık aylığı almaları, ihbar ve kıdem
tazminatı ödenmesine engel değildir. Diğer işçilerin sahip oldukları haklara
onlar da sahiptir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|