|
İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK
(Sorular-Cevaplar)
SSK'dan malulen emeklilik koşulları
Resul Kurt - e-mail:
resulkurt@hotmail.com - 17 Haziran 2005 Cuma
Fax: 0-212-4402114
Hastalığım nedeniyle çalışamıyorum. Sosyal
Sigortalar Kurumu'ndan malülen emekli (malüllük maaşı) olabilmenin şartları
nelerdir? Malulen emekli olabilmek için ne yapılması gerekiyor? Bizleri
aydınlatırsanız seviniriz. Sebil Nakliyat Ltd. Şti.
Sayın okuyucumuz, 506 sayılı Kanun kapsamında ilk defa çalışmaya başladıkları
tarihte mevcut hastalık veya arızası bulunanlar bu hastalık veya arızasının
malul sayılmayı gerektirecek düzeyde olmadığını, kurum veya kurum dışındaki
hastanelerden işe girmeden önce alınmış, usulüne uygun sağlık raporu ve dayanağı
tıbbi belgelerle kanıtlamakla yükümlüdürler. Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya
başladığı tarihte, malul sayılmayı gerektirecek derecede hastalık ve
arızalarının bulunduğu önceden veya sonradan tespit edilen sigortalılar bu
hastalık veya arızaları nedeni ile malullük sigortası yardımlarından
yararlanamazlar.
506 sayılı Yasa'nın malullük aylığından yararlanma şartları başlıklı 54.
maddesine göre, sigortalının, malullük aylığından yararlanabilmesi için;
a) 53 üncü maddeye göre malul sayılması,
b) Toplam olarak 1.800 gün veya en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup,
sigortalılık süresinin her yılı için ortalama olarak 180 gün malullük, yaşlılık
ve ölüm sigortaları primi ödemiş olması,
şarttır.
Malulen emekli olabilmek için her şeyden önce Sosyal Sigortalar Kurumu
hastanelerinin sağlık kurullarından çalışamayacak durumda olduğunu gösteren
sağlık kurulu raporu alınması şarttır. Ayrıca, malulen emeklilik isteyen
sigortalının en az beş yıldan beri sigortalı olması ve sigortalılık süresinin
her yılı için ortalama olarak en az 180 gün veya toplam olarak en az 1800 gün
prim ödemiş olması gerekmektedir. Sigortalı çalışmaların sadece Sosyal
Sigortalar Kurumu'na tabi olması gerekmemekte, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ve diğer
sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak geçirilen sigortalılık süreleri de
dikkate alınmaktadır.
Sigortalıların, maluliyet durumu iki şekilde tespit edilmektedir. Bunlardan
birincisi sigortalının SSK'nın ilgili sigorta müdürlüğüne dilekçe vererek
çalışamayacak durumda hasta olduğunu belirtmesi ve kendisinin kurum tarafından
sağlık kuruluna sevk edilmesiyle düzenlenecek sağlık kurulu raporuna göre
çalışma gücünün 2/3'ünü yitirdiğinin tespitiyle malul sayılması halidir.
Sigortalıların, maluliyet durumunun tespitinin ikinci yolu ise, sigortalının
malulen emeklilik talebi olmamasına rağmen kurum hastanelerinde tedavisi sonucu
çalışabilir durumda olmadığının tespit edilmesidir. Maluliyeti bu ikinci şekilde
tespit edilen sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi için kuruma dilekçe
vermesi şarttır. Malullük aylığı bağlanması için yapılacak yazılı müracaatların,
(yaşlılık aylığında olduğu gibi) sigortalının son çalıştığı işyerinin bağlı
olduğu Sosyal Sigortalar Kurumu Sigorta Müdürlüğü'ne yapılması gerekir.
Müracaat, bu iş için özel olarak hazırlanmış form dilekçeyle yapılabileceği
gibi, herhangi bir dilekçeyle de yapılabilir.
Sosyal Sigortalar Kurumu'ndan, malulen emekli olanlar, sosyal güvenlik destek
primine tabi çalışamazlar. Yani, hem maluliyet aylığını alıp hem de destek primi
ödeyerek çalışmaları mümkün bulunmamaktadır. SSK'dan malulen emekli olanların
bir hizmet akdine istinaden bir işyerinde çalışmaya başlamaları durumunda,
Sosyal Sigortalar Kurumu'ndan aldıkları maluliyet maaşı kesilmektedir.
Emekli Sandığı'nda yetim aylığı bağlanması
Sayın Kurt, babam 1976'da vefat etti, sonra bize yetim aylığı bağlandı anneme
ise bağlamadılar. Bizim maaşımız da erkek kardeşimin de 18 yaşında kesildi. O
tamam ama biz 3 kız kardeşin maaşı da evlenmediğimiz halde 18 yaşında kesildi ve
evlenirken almamız gereken evlenme yardımını da alamadık Emekli Sandığı'na
müracaat ettiğimizde babamın en az 10 yıl çalışmış olarak ölmesi durumunda bu
söylediklerimin geçerli olacağı gibi şeyler söylediler fazla da bir şey
bilmiyorum herhangi bir müracaat söz konusu mu? Bu konuda beni
bilgilendirirseniz çok sevinirim şimdiden teşekkürler eder iyi çalışmalar
dilerim. Saygılarımla. Seher KUYU
Sayın Kuyu, durumunuzu tam olarak açıklayamadığınız için ayrıntılı açıklama
yapmam zor. Bu nedenle size konuyla ilgili yasal mevzuatı aktaracağım.
Durumunuzu bir dilekçe ile TC Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü'ne (Ankara)
"yazılı" olarak bildirmeniz halinde sorununuza çözüm bulabilirsiniz. Babanız
memuriyetinden dolayı TC Emekli Sandığı iştirakçisi (sigortalısı) imiş. 5434
sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu'nun 66. maddesinde, iştirakçilerden fiili
hizmet müddetleri 10 yıl ve daha fazla olanlardan ölenlere dul ve yetim aylığı
bağlanmaktadır.
Ancak, 5434 sayılı TC Emekli Sandığı Kanunu'nun Ek 13. maddesinde, "Fiili hizmet
süresi 5 yılı doldurduktan sonra vefat eden iştirakçilerin, ölüm tarihinde,
başkasının yardımı olmaksızın hayatlarını devam ettiremiyecek derecede malul ve
muhtaç bulunan dul eşleri ile çocuklarına, yazı ile sandığa müracaatlarını
takibeden ay başından itibaren 15 yıl hizmet süresi üzerinden 68'inci maddedeki
esaslara göre dul ve yetim aylığı bağlanır. Ancak, ölüm tarihinde 18 yaşını,
orta öğrenimde 20 yaşını ve yüksek öğrenim yapmakta ise 25 yaşını doldurmamış
çocuklarda malullük şartı aranmaz. Bunların aylıkları, öğrenim durumları da
gözönüne alınarak, yukarıdaki yaşları doldurdukları tarihi takibeden aybaşından
itibaren kesilir. Şu kadar ki, bunlardan aylıklarının kesilmesi gereken
tarihlerde başkasının yardımı olmaksızın hayatlarını devam" denilmektedir. Bu
nedenle sizin küçük olmanız ve muhtaç olmanızdan dolayı size aylık bağlanmış.
Annenize ise, muhtaç olmamasından dolayı aylık bağlanmamış.
5434 sayılı TC Emekli Sandığı Kanunu'nun 74. maddesinde 5 yıl ve daha fazla
fiili hizmeti bulunanların aylık bağlanan kız ve erkek çocukları hakkında da
(malullük şartları hariç) bu madde (74. madde) hükümleri uygulanacağı
belirtilmiştir.
Doğum yapan kadının süt izni
Geçen haftaki yazınızda doğumdan sonra kadına "çocuğu 1 yaşına gelene kadar
günde 1,5 saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça
bölünerek kullanılacağını isçi kendisi belirler" deniliyor. Pekala bu süreyi
isçi isterse haftada 1 gün gibi toplu bir şekilde de kullanabilir mi? Meryem
Yaşar
Sayın Yaşar, süt izninin nasıl kullanacağı işçinin tercihine bırakılmış olup,
işçinin talep etmesi halinde toplu olarak 1 gün olarak kullanabilirsiniz.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|