|
İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK
(Sorular-Cevaplar)
Raporlu sigortalılar için ücret ve SSK primi
ödenebilir mi?
Resul Kurt - e-mail:
resulkurt@hotmail.com - 12 Ağustos 2005 Cuma - Dünya
Bana fax, e-mail ya da www.resulkurt.com web sayfamdan ulaşan okurlarımız,
hastalık durumunda SSK tarafından ilk iki gün neden iş göremezlik ödeneği
ödenmediği, işverenlerin raporlu olunan ve çalışılmayan dönemde ücret ödeme
yükümlülüğü olup olmadığı, özel doktordan alınan raporla geçici iş göremezlik
ödeneği alınıp alınmayacağı ve istirahat raporlu dönemde sigorta priminin ödenip
ödenmeyeceğini sormaktadırlar.
506 sayılı kanunun 37. maddesinde: hastalık sebebiyle geçici iş göremezliğe
uğrayan sigortalılardan geçici iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl
içinde en az 120 gün hastalık sigortası primi ödemiş bulunan ve sigortalılık
niteliği devam edenlere, geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere,
her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir. Yasa hükmü uyarınca
sigortalılara, ilk iki gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilmemektedir.
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 89. maddesi gereğince, iş kazası, meslek hastalığı
veya hastalık halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, sigortalının
sağlık tesislerine yatırılmak yahut bakımı kurumca sağlanarak kaplıca veya
içmelere gönderilmek yoluyla tedavi ettirildiği takdirde, 78 ve 88. maddeler
gereğince hesaplanacak günlük kazancının yarısı, ayakta tedavi ettirildiğinde
ise üçte ikisidir. Geçici iş göremezlik ödenekleri haftalık olarak ve işledikten
sonra kurumca verilmektedir. Raporun ya Sağlık Bakanlığı sağlık tesisinden ya da
anlaşmalı özel sağlık kurumlarından alınması halinde geçici iş göremezlik
ödeneği verilmektedir. SSK ile anlaşma yapmamış özel kurumlardan alınan sağlık
raporlarına geçici iş göremezlik ödeneği verilmez, ancak bu raporun sağlık
bakanlığı hastanelerine onaylatılması halinde geçici iş göremezlik ödeneği
verilir.
İşverenlerin ne istirahat süresinin ilk iki gün için, ne de tüm istirahat
süresince ücret ödeme ve sigortalı bildirme yükümlülüğü bulunmamaktadır. Ancak,
işveren dilerse sigortalıların istirahatli (raporlu) bulundukları sürede atıfet
kabilinden (iyilik olsun diye) işçilere ücretlerini ödeyebilir. Bunda herhangi
bir sakınca bulunmamaktadır. Sigortalıların istirahat süresince çalışmaları
yasaklanmış olup, çalışmadan ücret almaları mümkündür.
Sosyal Sigortalar Kurumu'ndan geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara
istirahatlı bulundukları devrede işverenlerce ödenen geçici iş göremezlik
ödeneği ile o devredeki kazancı arasındaki fark ücretlerin veya bu devrede
Sosyal Sigortalar Kurumu'nca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği dikkate
alınmadan ödenen tam ücretlerin tüzük, yönetmelik, toplu sözleşme gibi genel
düzenleyici tasarruflara dayanarak veya işverence atıfet kabilinden ödenmiş
olmasına bakılmaksızın 506 sayılı kanunun 77. maddesinin birinci fıkrasının (a)
bendi kapsamında değerlendirilerek prime tabi tutulması ve istirahatli
sigortalının SSK'ya bildirime devam edilmesi gerekmektedir. Bu fark ücretlerin
prime esas asgari günlük kazancın altında kalması halinde 506 sayılı kanunun 78.
maddesi gereğince prime esas asgari günlük kazanca tamamlanmak suretiyle iş
kazaları ve meslek hastalıkları sigortası primi de dahil olmak üzere prime tabi
tutulması ve bu primlerin ilişkin olduğu sürenin, aylık prim ve hizmet
belgesinde gün sayısı olarak gösterilmesi gerekmektedir.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 48. maddesindeki, "Hastalık nedeni ile çalışılmayan
günlerde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği
aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir" hükmünün bir zorunluluk
olarak dikkate alındığı görülmektedir. Ancak, uygulamada farklı görüşler de
olmakla birlikte, bu düzenleme, hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal
Sigortalar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin aylık
ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilebilmesi
noktasında işverene bir takdir yetkisi vermektedir.
Okuyuculara kısa cevaplar
Sayın Güneş İşman/İstanbul; Bağ-Kur'a ait geçmiş döneme ait prim borçlarınızın
sadece 04.10.2000 tarihinden sonraki kısmını belgelemeniz halinde
borçlanabilirsiniz. Bu tarihten (04.10.2000) önceki süreler için borçlanma
hakkınız bulunmamaktadır. Bağ-Kur'dan emekli olabilmek için 25 tam yıl (9000
gün) prim ödemeniz gerekmektedir. Ayrıca gün sayısını artırmak için askerlik
borçlanması da yapabilirsiniz.
Eda Çiftçi/İstanbul; yakınınız her ne kadar hiç çalışması olmadan ev kadını
olarak Bağ-Kur'a isteğe bağlı prim ödemişse de kendisine Bağ-Kur'dan aylık
bağlanmış. Bu nedenle 5386 sayılı yasa ile yapılan düzenleme yakınınızı
kapsamamaktadır.
Hülya Mumcu; kendi çalışmalarınızdan dolayı SSK'dan yaşlılık aylığı (emeklilik
aylığı) bağlanması halinde, babanızdan dolayı aldığınız yetim aylığı kesilmez.
Yetim aylığı sadece evlenmeniz veya Emekli Sandığı'na tabi bir işte çalışmanız
halinde kesilir.
Cemil Sarı; geriye yönelik olarak borçlanma yapılması gün boşluklarının
doldurulması mümkün değildir. Askerlik borçlanması yapabilirsiniz. 3600 gün
sayısını doldurmanız halinde SSK'dan emekli olabilirsiniz.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|