|
İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK
(Sorular-Cevaplar)
İşçi ücretlerinden kesilen para cezaları
Resul Kurt - e-mail: resulkurt@hotmail.com - 09 Eylül 2005 Cuma - Dünya
Fax: 0-212-4402114
Ücret, işçinin çalışmasının karşılığıdır. İş Kanunu'nun 32. maddesinde ücret,
"Bir kimseye, bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından
sağlanan ve para ile ödenen tutar" olarak tanımlanmıştır. Diğer bir ifadeyle
ücret, "İşçinin emeğinin ve çalışmasının karşılığı olup, işveren veya üçüncü
kişiler tarafından işçiye ödenen para" olarak ifade edilebilecektir.
İşyerlerinde işlerin düzenli bir şekilde yürüyebilmesi için birtakım kurallar
konulmaktadır. Bu kurallara uyulmaması halinde de disiplin cezaları
öngörülmektedir. Bu disiplin cezaları ihtar, iş akdinin feshi vs. gibi disiplin
cezaları olabileceği gibi para cezaları şeklinde de uygulanabilecektir.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 38. maddesi ücret kesme cezası başlığıyla işçinin
yaptığı suça karşılık kendisine verilebilecek para cezası özel hükümlere
bağlanmıştır. İş sözleşmesi/toplu iş sözleşmesinde gösterilen sebepler dışında
ücret kesimi cezası mümkün değildir. İşçiye para cezası verilebilmesi için, iş
sözleşmesi/toplu iş sözleşmesi veya iç yönetmeliklerle, söz konusu davranışın
objektif olarak belirlenmesi, hangi davranışın neticesinde ne miktarda para
cezasının söz konusu olacağının bilinmesi gereklidir. 4857 sayılı İş Kanunu
yapılacak kesintilerin bir ayda iki gündelikten veya parça başına yahut yapılan
iş miktarına göre verilen ücretlerde işçinin iki günlük kazancından fazla
olamayacağı hüküm altına alınmıştır. Şüphesiz uygulanacak para cezasının
miktarı, işçinin iki gündeliğini aşabilecektir, ancak 1 ay içinde yapılabilecek
kesinti miktarı, işçinin 2 gündeliğini aşamayacaktır. İşçi ücretlerinden ceza
olarak yapılacak kesintiler, işçiye gerekçeleriyle derhal bildirilmelidir. 4857
sayılı İş Kanunu'nun 38. maddesi gereğince, disiplin suçları nedeniyle işçi
ücretlerinden kesilen ceza paralarının 24.04.2001 tarihinden itibaren TC Ziraat
Bankası Ankara Merkez Şubesi nezdindeki 30401/276505 no'lu hesaba yatırılması
gerekmektedir. (www.calisma.gov.tr). Burada toplanan ceza paraları, işçilerin;
Mesleki eğitimleri,
İş sağlığı ve güvenliği konularındaki eğitimleri,
Sosyal hizmetleri için kullanılmaktadır.
Yıllık izinlerde cumartesi günlerinin dikkate alınıp alınmayacağı
Yıllık izinlerimizde 15 güne kadar ise yani 2 hafta üst üste izne çıkarsak hafta
sonu cumartesi ve pazar gününü bu süreden düşecek miyiz? Bilgi verirseniz
sevinirim. Yılmaz Aşim
Sayın Aşim, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 56. maddesine göre, yıllık ücretli izin
günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve
genel tatil günleri izin süresinden sayılmayacaktır. Ancak, işyerlerinde
cumartesi günü çalışılıp çalışılmamasının herhangi bir önemi bulunmamaktadır.
Cumartesi günleri yıllık izne dahil edilecektir. İzin pazartesi gününden
başlatılıyorsa pazar günleri dışındaki iş günleri izinden sayılacak olup bu
şekilde izin kullanılabilecektir.
Özel sağlık kuruluşlarında part-time çalışan hekimlerin sosyal güvencesi
Sayın Kurt, 1. ve 2. basamak özel sağlık kuruluşlarında part-time çalışan
doktorların SSK kaydı yapılmalı mı? Bu doktorlar resmi kurumlarda çalışmakta
olup Emekli Sandığı'na kesenek ödüyorlar. Ayrıca bu doktorlara yapılan ödemeler
muhasebe kayıtlarına gider olarak nasıl yazılacak, herhangi bir vergi kayıtları
da yok. İbrahim Halil
Sayın okurumuz, ülkemizde sosyal güvenliğin tekliği ilkesi geçerlidir. TC Emekli
Sandığı'na kesenek (prim) ödeyen bir doktor, özel hastanede çalışması halinde
ödenen ücretten sadece gelir ve damga vergisi kesilir. Herhangi bir SSK primi
kesilmez. Doktorlara ödenen ücretleri de, diğer ücretler gibi gider olarak
kaydedebilirsiniz.
SSK primlerinin geri iadesi olur mu?
Sayın Kurt, eşim daha önce 2 yıl gibi bir süre sigortalı olarak çalıştı. Şu ana
kadar 650-700 gün gibi ödenmiş primi var. Fakat şimdi çalışmıyor ve prim
yatırmayı düşünmüyor. Şimdiye kadar yatırmış olduğu primleri sigortadan geri
alabilir miyiz. Halit Aksu
Sayın Aksu, 506 sayılı kanunun 64. maddesine göre, yaşlılık veya malullük
sigortası kolundan aylığa hak kazanabilmesi için gereken diğer koşulları
gerçekleştiremeyen sigortalılara ödediği primler geri verilebilmektedir. Toptan
ödeme yapılabilmesi için, öncelikle, sigortalının işten ayrılması, toptan ödeme
yapılmasını istediğini yazılı olarak belirtmesi, sigortalının kadın ise 58,
erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması veya 50 yaşını doldurmuş bulunması ve erken
yaşlanmış olduğunun tespit edilmesi ve bu sigortalıların ayrıca yaşlılık
aylığına da hak kazanmamış olması gereklidir. 506 sayılı kanunun 64. maddesinde
düzenlenen toptan ödemenin haricinde, yine aynı yasanın ek 1. maddesinde;
evlenme dolayısıyla (işten ayrıldıkları tarihten itibaren bir sene içinde
evlenmiş veya evlendikleri tarihten itibaren bir sene içinde işinden ayrılmış
olan kadın sigortalılar, evlenme dolayısıyla işten ayrılmış sayılırlar)
işlerinden ayrılan kadın sigortalılara kendileri ve işverenleri tarafından 5417,
6900 ve 506 sayılı kanunlara göre ödenen malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları
primlerinin yarısı, yazılı talepleri üzerine, toptan ödeme şeklinde verileceği
hükme bağlanmıştır. Bu durumda, eşinizin evlenme toptan ödemesinden
yararlanabilmesi için evlendiğiniz tarihten itibaren bir yıl içinde işten
ayrılmış olması gerekmektedir. Aksi halde ödediğiniz primlerin geri iadesi
(yukarıda belirtilen yaşlara ulaşıncaya kadar) mümkün olmayacaktır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
