|
(5520 Sayılı KV Kanununa Göre) Örtülü Kazanç
Yeminli Mali Müşavir - Cevdet Akçakoca - 07 Temmuz 2006 Cuma - Bursa
Madde 13’de incelenmekte olup OECD ve AB esasları göz önüne alınarak transfer
fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı adı altında düzenlenmiştir.
Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı
Madde 13- (1) Kurumlar, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı
olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım yada
satımında bulunursa, kazanç tamamen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü
olarak dağıtılmış sayılır. Alım, satım, imalat ve inşaat işlemleri, kiralama ve
kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve
benzeri ödemeleri gerektiren işlemler her hal ve şartta mal veya hizmet alım ya
da satımı olarak değerlendirilir.
(2) İlişkili kişi; kurumların kendi ortakları, kurumların veya ortaklarının
ilgili bulunduğu gerçek kişi veya kurum ile idaresi, denetimi veya sermayesi
bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında
bulundurduğu gerçek kişi veya kurumları ifade eder. Ortakların eşleri,
ortakların veya eşlerinin üstsoy ve altsoyu ile üçüncü derece dahil yansoy
hısımları ve kayın hısımları da ilişkili kişi sayılır. Kazancın elde edildiği
ülke vergi sisteminin, Türk vergi sisteminin yarattığı vergilendirme kapasitesi
ile aynı düzeyde bir vergilendirme imkanı sağlayıp sağlamadığı ve bilgi değişimi
hususunun göz önünde bulundurulması suretiyle Bakanlar Kurulunca ilan edilen
ülkelerde veya bölgelerde bulunan kişilerle yapılmış tüm işlemler, ilişkili
kişilerle yapılmış sayılır.
(3) Emsaller uygunluk ilkesi, ilişkili kişilerle yapılan mal ve hizmet alım ya
da satımında uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişkinin
bulunmaması durumunda oluşacak fiyat veya bedele uygun olmasını ifade eder.
Emsallere uygunluk ilkesi doğrultusunda tespit edilen fiyat veya bedellere
ilişkin hesaplamalara ait kayıt, cetvel ve belgelerin ispat edici kağıtlar
olarak saklanması zorunludur.
(4) Kurumlar, ilişkili kişilerle yaptığı işlemlerde uygulayacağı fiyat veya
bedelleri, aşağıdaki yöntemlerden işlemin mahiyetine en uygun olanını kullanarak
tespit eder:
a) Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi: Bir mükellefin uygulayacağı emsallere
uygun satış fiyatının, karşılaştırılabilir mal veya hizmet alım ya da satımında
bulunan ve aralarında herhangi bir şekilde ilişrki bulunmayan gerçek veya tüzel
kişilerin birbirleriyle yaptıkları işlemlerde uygulayacağı piyasa fiyatı ile
karşılaştırılarak tespit edilmesini ifade eder.
b)Maliyet artı yöntemi: Emsallere uygun fiyatın, ilgili mal veya hizmet
maliyetlerinin makul bir brüt kar oranı kadar artırılması suretiyle
hesaplanmasını ifade eder.
c) Yeniden satış fiyatı yöntemi: Emsallere uygun fiyatın, işlem konusu mal veya
hizmetlerin aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel
kişilere yeniden satılması halinde uygulanacak fiyattan, makul bir brüt satış
karı düşülerek hesaplanmasını ifade eder.
d) Emsallere uygun fiyata yukarıdaki yöntemlerden herhangi birisi ile ulaşma
olanağı yoksa mükellef, işlemlerin mahiyetine uygun olarak kendi belirleyeceği
diğer yöntemleri kullanabilir.
(5) İlişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanacak
fiyat veya bedelin tespitine ilişkin yöntemler, mükellefin talebi üzerine Maliye
Bakanlığı ile anlaşılarak belirlenebilir. Bu şekilde belirlenen yöntem, üç yılı
aşmamak üzere anlaşmada tespit edilen süre ve şartlar dahilinde kesinlik taşır.
(6) Tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan
kazanç, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarının uygulamasında, bu maddedeki
şartların gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kar payı
veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır. Daha önce yapılan
vergilendirme işlemleri, taraf olan mükellefler nezdinde buna göre düzeltilir.
Şu kadar ki, bu düzeltmenin yapılması için örtülü kazanç dağıtan kurum adına
tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması şarttır.
(7) Transfer fiyatlandırması ile ilgili usuller Bakanlar Kurulunca belirlenir.
Bu madde ile ilgili olarak Maliye Bakanlığının yapacağı detaylı açıklamayı
beklemek yerinde olur.
Maddedeki bir başka tehlike de transfer fiyatlaması ile örtülü kazanç
dağıtımının kar payı sayılmasıdır. Bu durumda ayrıca %10 kar payı stopajı da
yapılacaktır.
İşte burada tam ve dar mükellefler ile kurumların kar payı stopajının ne olacağı
ve istisna hükümleri devreye girecektir.
Bu sebeple Maliye Bakanlığının düzenlemesi ayrı bir önem taşıyacaktır.
İstisna hükümleri derken şunu söylemek istiyoruz.
Kurumun gerçek kişi ortağından %10 kar payı stopajı yapılmalıdır. Ancak kurumun
tüzel kişi ortağından kesinti yapılmama durumu doğacaktır. Bu ise düzeltilmesi
gereken bir haksızlıktır.
Görüldüğü gibi bu madde üzerinde çok durulması gereken bir maddedir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|