|
Dahilde İşleme Belgelerinde Problem
Cevdet Akçakoca - Yeminli Mali Müşavir - 01
Şubat 2007 Perşembe - Bursa
Sanayicilerimizin, ihracatçılarımızın, ihracatçı birliklerinin ve konuyla
ilgilenenlerin bildiği gibi Türk hükümetleri yıllardır ihracatı ve dolayısıyla
dış alem gelirini artırmak için olağanüstü bir çaba göstermektedir.
Doğrudan teşvikler, nakit destekleri artık kalktığı için yeni bir takım
düzenlemeler yapılarak ihracat teşvik edilmektedir. Bu teşviklerden biri de
“dahilde işleme rejimi” karar ve tebliğleridir.
En son Dahilde işleme rejimi kararı 27.01.2005 tarih ve 25709 sayılı Resmi
gazetede yayınlanan 2005/8391 sayılı karardır. Ayrıca bu kararla ilgili olarak
muhtelif tarihlerde 2005/1-2-9 ve 12 nolu tebliğler yayımlanmıştır.
Dahilde işleme rejimi (kısaca) nedir?
Dahilde işleme rejimi kararı dünya piyasa fiyatlarından hammadde temin etmek
suretiyle ihracatı artırmak, ihraç ürünlerine uluslar arası piyasalarda rekabet
gücü kazandırmak, ihraç pazarlarını geliştirmek ve ihraç ürünlerini
çeşitlendirmek amacıyla hazırlanmıştır.
Bu sistemin nasıl işleyeceği daha önceki bir çok yazılarımızda anlatılmıştı.
Kısaca bir daha açıklamak gerekirse;
Gerek iç ve gerekse dış piyasadan gümrük ve KDV. vergilerinin ödenmeyerek ithal
edilen ham maddelerden elde edilen mamullerin ihraç edilmesi esastır.
Devlet; bir proje ile müracaat eden (ihracatçı imalatçıya) belli miktarda
hammaddeyi gümrük vergisi ve KDV ödemeksizin hammadde ithal yetkisi vermektedir.
Bu hammaddelerin belli süre içinde mamul hale getirilip ihracı şartı
konulmuştur.
Gelelim probleme
Son yıllarda (bilhassa 2001 krizi ile birlikte) dünya piyasalarına çıkan Çin,
Hindistan, Pakistan gibi ülkelerin rekabeti karşısında bazı dahilde işleme
belgesi sahipleri maalesef ihracatlarını tamamlayamamışlardır.
2005/8391 sayılı dahilde işleme rejimi kararı çıkarılırken dünyadaki bu durum
göz önüne alınarak
a) Kararın 11. maddesi haklı ve mücbir sebep ile fevkalade halleri düzenlemiş ve
belge süresi içinde meydana gelen haklı ve mücbir sebepler halinde ek süre
verilebileceğini karar altına almıştır.
b) Ancak kararın bu maddesi yukarıda bahsi geçen ve ihracatlarını tamamlayamayan
firmalar için yeterli değildir.
Bu durumu göz önüne aldığını sandığımız Dış Ticaret Müsteşarlığı kararın nasıl
işleyeceğini açıkladığı 27.01.2005 tarih ve 25709 sayılı Resmi gazetede
yayımlanan 2005/1 sayılı tebliğin
Geçici 6. maddesinde:
Henüz ihracat taahhüdü kapatılmamış olan dahilde işleme izin belgelerine /
dahilde işleme izinlerine, belgenin / iznin kendi mevzuatında ve bu tebliğde
belirtilen müracaat süreleri dikkate alınmaksızın bu tebliğin lehe olan
hükümleri uygulanır. Hükmünü koymuştur.
Geçici 6. maddenin bize anlattığına göre tebliğ tarihine kadar kapanmamış
belgeler için müracaat edildiği takdirde mücbir sebeplere göre müracaat
tarihinden itibaren ek süre verilmesi gerekir. Böylece imalatçı ihracatçı
belgesinin ihracatını tamamlayabilecektir.
Nitekim daha sonra 2006/12 sayılı tebliğin geçici (1) ve (2). Maddeleri konuyu
ele almak, daha net bir şekilde ve özellikle ileriye dönük süre verileceğini
açıklamıştır.
Bu yazımızda anlattığımız gibi bir çok dahilde işleme izin belgesi sahibi,
maalesef dünya pazarlarındaki daralma, rakiplerin ağır rekabeti gibi sebeplerle
veya alıcıların alımı kesmesi sonucu ihracat yapamamış, taahhüdünü kapatamamış,
malları elinde kalmıştır. 2005 ve 2006 yılında piyasa tekrar açılmış ve
Türkiye’nin müşterileri tekrar Türkiye ye ve Türk firmalarına dönmüştür.
Bu defa dahilde işleme belgesi sahibi ihracatçılar devlet görevlilerinin
yukarıda belirttiğimiz karar – tebliğ ve maddeleri ihracatçının lehine gerektiği
gibi yorumlamaması nedeniyle güç durumda kalmaktadırlar.
Bu tip belge sahibi iyi niyetli Sanayici ihracatçıların cezalandırılmaması ve
karar ve tebliğlerin lehteki hükümlerinin tatbik edilmesi gerektiği
kanaatindeyiz.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
