|
Yurt Dışına Çıkış Yasağı (Vergi ve Amme
alacağı Borçlarında )
Cevdet Akçakoca - Yeminli Mali Müşavir - 11
Eylül 2007 Salı - Bursa
Daha Önceki yazılarımızda, birçok yasadaki düzenlemeleri bir araya getiren Seri
A No.1 sayılı Tahsilat Genel Tebliğinin 30.Haziran.2007 tarih ve 26568 sayılı
Resmi Gazetede yayınlandığını belirtmiş ve buradaki bazı düzenlemeleri sırasıyla
vermeye, özellikle düzenlemeler çok güzel ve bir yorumu gerektirmeyecek şekilde
olduğu için çok az yorumla vermiştik.
Bu defa da iş alemini özellikle çok ilgilendiren yurt dışına çıkış yasağı
hakkındaki düzenlemeleri vermekteyiz. İhracatı 100 milyar doları, dış ticaret
hacmi 250 milyar doları aşan ve çok kısa zamanda 500 milyar dolarları görecek
olan Türkiyede yurtdışı çıkış yasağı iş adamları için çok önemlidir. Bu sebeple
yazımız konusu olan açıklamaların dikkatle öğrenilmesi ve bu yazının bir başucu
yazısı olarak saklanması gerektiği kanaatindeyim.
1. 5682 sayılı Pasaport Kanununun[1] “Pasaport ve vesika verilmesi yasak olan
haller” başlıklı 22 nci maddesinde, vergiden borçlu olduğu pasaport vermeye
yetkili makamlara bildirilenlere, pasaport veya seyahat vesikası verilmeyeceği,
verilmişse geri alınacağı, bunların yurt dışına çıkışlarının engelleneceği
yönünde hüküm yer almaktadır.
Vergi borcu nedeniyle yurt dışına çıkış yasağı konulması yönündeki bu hükümle;
mükelleflerin yükümlülüklerini zamanında yerine getirmelerinin sağlanması, amme
alacağının tahsilinin güvence altına alınması ve tahsilatın hızlandırılmasının
amaçlandığı tabiidir.
2. 5682 sayılı Kanunun 22 nci maddesindeki “vergiden borçlu” tabiri ile
kastedilen, 6183 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde söz konusu edilen amme
alacaklarından borçlu bulunan şahıslar olduğundan, buradaki vergi borcu
tabirinden de “amme alacağı” anlaşılacaktır.
3. Yurt dışına çıkış yasağı konulmasını gerektiren amme alacağı tutarı, 25 bin
lira ve üzeridir. Bu tutarın altında borcu bulunan şahıslar hakkında tahsil
dairelerince yurt dışına çıkış yasağı uygulanmayacaktır.
Yurtdışı çıkış yasağına esas olan 25.000 lira rakamı zamanla
değiştirilebilmektedir.
4. Borçludan aranılan amme alacağının, yurt dışına çıkış yasağı konulmasını
gerektirip gerektirmediğinin tespitinde aşağıdaki hususlar göz önünde
bulundurulacaktır.
a) Kesinleştiği halde ödenmemiş olan ve varsa ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati
haciz uygulamasına konu amme alacakları toplamı dikkate alınacaktır.
b) Yurt dışı çıkış yasağı uygulamasında;
-Tarhiyat safhasında olan veya tarhiyata ilişkin olarak yaratılan ihtilaflar
nedeniyle kesinleşmemiş olan amme alacakları,
- 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesi uyarınca tecil edilmesi nedeniyle ya da
sair nedenlerle teminat altına alınan alacaklar,
- İlgili mevzuat gereğince istenilen belgelerin borçlu tarafından tam ve
eksiksiz olarak tahsil dairesine ibraz edilmiş olması koşuluyla nakden veya
mahsuben iadesi talep edilen tutar,
- Cebri takip sonucu haczedilen malların değeri kadar borç tutarı,
dikkate alınmayacaktır.
c) Tutarına bakılmaksızın 6183 sayılı Kanunun 75 inci maddesi uyarınca aciz
halinde olduğu tespit edilen borçlulardan aranılan ve aciz fişine bağlanan amme
alacakları için yurt dışına çıkış yasağı uygulanmayacaktır. Bunun yanı sıra,
haklarında iflas kararı bulunan borçlular için de yurt dışına çıkış yasağı
uygulanmayacaktır. Ancak, haklarında iflas kararı bulunan tüzel kişilerin
borçlarından sorumlu olan kişilerin şahsi iflas kararları söz konusu olmadığı
müddetçe bu kişiler hakkında yurt dışına çıkış yasağı uygulanacağı tabiidir.
Bakın , bu maddede şahsi iflas kararı olmadığından bahsedilmektedir. Eğer, iflas
etmiş bir tüzel kişinin borcundan sorumlu kişinin de şahsi iflas kararı yoksa,
bunlar da yurtdışına çıkış yasağına tabidir. Bu hükme çok dikkat etmek
gerekecektir.
5. Yurt dışına çıkış yasağı uygulanabilmesi için yukarıda belirtilen şekilde
tespit edilen bir borcun bulunması ve borcun teminat altına alınmamış olması
gerekmektedir.
6. Emniyet Makamlarına yapılacak bildirimlerde; borçlunun adı soyadı, T.C.
kimlik/vergi kimlik numarası, doğum yeri ve tarihi, ana ve baba adı, nüfusa
kayıtlı olduğu yer, iş ve ikametgah adresleri, borcun mahiyeti ve tutarı, yılı,
türü ve vadesinin eksiksiz olarak yer alması zorunludur.
7. Amme borcu dolayısıyla, yurt dışına çıkış yasağı konulmak üzere isimleri
Emniyet Makamlarına bildirilmek zorunda kalınan kişilere keyfiyet ayrı bir yazı
ile derhal bildirilecektir. Bu yazıda; borcun mahiyeti, yılı, tutarı, vadesi ve
ne şekilde tasfiye olunabileceği, yurt dışına çıkış yasağının kaldırılabilmesi
için ne gibi işlemler yapılması gerektiği açıkça belirtilmek suretiyle
borçluların bu konuda bilgilendirilmeleri ve dolayısıyla da amme alacağının
tahsilinin çabuklaştırılması sağlanmaya çalışılacaktır.
Tebliğ, yurtdışına çıkış yasağının ilgili kişilere bildirilmesi hükmünü
getirmiştir ki bize göre çok olumlu bir hükümdür. Düşünebiliyor musunuz ki hava
alanında birden polis sizi çeviriyor ve yurtdışına çıkamıyorsunuz. Etraftaki
bakışlar, bir terörist mi acaba şüphesi ve eşinizin ailenizin yanında
mahcubiyetiniz böyle bir bildirimin önceden yapılması ile önlenmiş olmaktadır.
8. Hakkında yurt dışına çıkış yasağı konulan şahısların durumları dikkatle
izlenecek, bu yasağın konulmasına neden olan borcun ödenmesi, terkini, teminata
bağlanması gibi yasağın konulma gerekçesini ortadan kaldıran durumlarda,
keyfiyet derhal ilgili Emniyet Makamlarına bildirilmek suretiyle mükelleflerin
mağduriyetlerinin önlenmesi temin edilecektir.
Yasak kaldırıldığında , ilgili makamlarca ilgili makamlara derhal
bildirilecektir.
9. Yurt dışına çıkış yasağı uygulanan ancak faaliyet konuları gereği, tedavi
amacı ve benzeri zaruri nedenlerle yurt dışına çıkmaları gerektiği halde
borçlarına karşılık yeterli teminat gösteremedikleri için yurt dışına çıkış
yasağı kaldırılmayan bazı borçluların karşılaştıkları olumsuz sonuçlarının
önlenmesi açısından, bu durumda bulunan borçluların taleplerinin, tahsil dairesi
yöneticisi başkanlığında (vergi dairesi yetkisini haiz olarak kurulan ve
faaliyete geçen vergi dairesi başkanlıklarında vergi dairesi başkanı, yetki
devri halinde ilgili grup müdürü/müdür, vergi dairesi müdürlüklerinde vergi
dairesi müdürleri, malmüdürlüklerinde malmüdürleri) ilgili bölüm (vergilendirme
ve tahsilat/kovuşturma) yöneticileriyle birlikte değerlendirilmesi, bu
değerlendirmede;
Borçlunun öteden beri borç ödeme konusunda iyi niyetli olup olmadığı hususu da
dikkate alınarak,
- Yurt dışına çıkış yasağı uygulamasının, borçlunun ileride doğabilecek borç
ödeme kabiliyetini olumsuz etkileyebileceği veya tedavi olanaklarını
kaybetmesine neden olabileceği,
- Yurt dışına çıkışın amme alacağının takip ve tahsilini olumsuz etkilemeyeceği,
kanaatine varılması halinde, borca yetecek miktarda teminat gösterilmese dahi
borçluların içinde bulundukları bu tür durumlar nedeniyle yurt dışına
çıkışlarına izin verilmesi mümkün bulunmaktadır.
10. Yurt dışına çıkış yasağının, tüzel kişiliğin borçlarından dolayı birden
fazla kanuni temsilcisi hakkında uygulanmış olması halinde, yasağın kaldırılması
için yukarıda belirtilen gerekçelerle yapılacak taleplerin de aynı şekilde
değerlendirilmesi, ancak en az bir kanuni temsilci hakkında bu yasağın devam
ettirilmesi gerekmektedir. Ancak, tüzel kişiliğin kanuni temsil yetkisinin bir
kişiye verilmiş olması halinde, söz konusu kişi hakkında yasağın kaldırılmasına
yönelik talebin de yukarıda yapılan açıklamalara göre değerlendirilmesi icap
etmektedir.
Tebliğin buraya kadar aldığımız hükümlerinden görüldüğü üzere , yurt dışı çıkış
yasağı, esasları, kaldırılması gibi konulardaki bütün düzenlemeler açıkça
belirtilmiştir.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] 24.07.1950 tarihli ve 7564 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd. Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|