|
Finansal Kiralama ve Süresi Bittiğinde
Yapılacak Kayıtlar
Cevdet Akçakoca - Yeminli Mali Müşavir - 22
Nisan 2008 Salı - Bursa
Finansal kiralama işlemlerinin muhasebesi 2003
yılından itibaren değiştirildi.
01.07.2003 tarihinden geçerli olmak üzere 24.04.2003 tarihli resmi gazetede
yayımlanan V.U.K. mükerrer 290 maddesinde “Finansal kiralama işlemlerinde
değerleme, adlı düzenleme yapılarak uygulama değiştirilmiştir.
Yine 01.07.2003 tarihinde 25155 sayılı resmi gazetede yayımlanan 319 sayılı
Vergi Usul Kanunu genel tebliğinde de aşağıdaki düzenlemeler yapılmıştır.
a) İktisadi kıymetin mülkiyeti kira süresi sonunda kiracıya devredilecektir.
b) Kiracıya kira süresi sonunda iktisadi kıymeti rayiç bedelinden düşük bir
bedelle satın alma hakkı tanınmıştır.
c) Kiralama süresinin iktisadi kıymetin ekonomik ömrünün %80 inden büyük bir
bölümü kapsaması esası getirilmiştir.
d) Sözleşmeye göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerlerinin toplamının
iktisadi kıymetin rayiç bedelinin %90’ından daha büyük bir değeri oluşturması
şartı konmuştur.
Bu esaslara göre yapılan finansal kiralama, muhasebe kayıtlarına aşağıdaki gibi
kaydedilecektir.
Kiracının muhasebe kayıtları
_________________________________ 1/1 ______________________________
260-
Haklar 90
(Kira ödemelerinin bugünkü değeri)
302- Ertelenmiş finansal
kiralama
borç
maliyeti 20
(ödenecek faizlerin kısa vadeli
tutarı)
402- Ertelenmiş finansal kiralama
borç
maliyeti 20
(ödenecek faizlerin uzun vadeli
olanları)
301- Finansal kiralama
işlemlerinden
borçlar
(ilk yıl
faizi+anapara) 80
401- Finansal kiralama işlemlerinden
borçlar
50
(sonraki yıllarda ödenecek
faiz ve anapara)
_______________________________________
/________________________________
Buradaki 260 nolu haklar hesabına kaydedilen tutar üzerinden V.U.K. genel
tebliğlerine göre iktisadi kıymet satın alınmış gibi düşünülerek amortisman
ayrılacaktır.
Yani yapılmış bu değişiklikle finansal kiralamada hem taksitlerle birlikte
ödenen faizlerin gider yazılması imkanı getirilmiş, hem de amortisman ayrılması
sağlanmıştır.
Peki, finansal kiralama süresi bittiğinde ne olacak? İlk bakışta tebliğde bu
konuda bir açıklama göremiyoruz.
Bu yazımda, bu sebepten taksit ödemeleri muhasebesini işlemedim. Finansal
kiralama süresi sonunda yapılacak muhasebe kaydı ne olabilir? Konumuz budur.
Kira süresi sonunda borç bitmiş olacak, ancak amortisman bitmemiş olacak ve
leasing firması iz bedelle malı firmaya fatura edecek.
Burada akla gelen sorular şunlardır.
1- Haklar hesabı kapatılacak mıdır?
2- Mal bedeli iz bedelle sabit kıymetlere mi kaydedilecektir?
3- Amortisman süresi yeniden mi başlayacaktır, yoksa kalan sürede mi
ayrılacaktır?
Ben kendi çözüm önerilerimi şöyle düşünüyorum.
1- Haklar hesabı (260) hesap kapatılmalı aynı bedel (253-255) nolu hesaplara
aktarılmalı ve buraya ayrıca kesilen iz bedel değeri girmelidir.
2- Leasing süresi sonuna kadar ayrılmış olan amortismanlar da ilgili sabit
kıymet amortismanına aktarılmalıdır.
3- Kalan amortisman süresinde de sabit kıymet itfa edilmelidir.
Şimdi bir örnek verelim.
Alınan bir makine 100 lira bedelle haklara kaydedilmişti. Bu güne kadar 80 lira
amortisman ayrıldı. Leasing borcu bitti. Leasing firması bunu (1) lira iz
bedelle fatura etti. (Örneğimizde kdv’yi göz önüne almıyorum.)
Yapılacak kayıtlar şöyle olmalı:
_____________________________ /_______________
253-Makine tesisler
101
268- Haklar amortismanı 80
257 Birikmiş amortismanlar 80.-
260 Haklar
100.-
320 Alacaklılar
1.-
___________________________ / ___________________
Bu kayıtla Leasing işlemi bitirilmiş ve sabit kıymet ve amortismanları ilgili
hesaplara aktarılarak daha doğru bir bilanço düzenlenmiş olmaktadır.
Ancak, Maliye Bakanlığı’nın bu konuda da düzenleyici bir tebliğ çıkarması
gerekir kanaatindeyim.
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz.
| 
