Bu seminerimizin amacı, Basel II Kriterlerini anlatmak ve oran analizi yardımıyla firmaların bu kriterlere göre ne kadar hazır olduğunu görmektir.

Ben,Yeminli Mali Müşavir Cevdet AKÇAKOCA ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Fatma ÇİL sizlere Basel II hakkında bilgiler vereceğiz. Ve daha sonra örnek bir firma üzerinde oran analizi yardımıyla Basel II kriterlerine göre kredi derecelendirmesinin nasıl olabileceği konusunda bazı çalışmalar göstereceğiz.

Çalışmalarımız, daha önce yapılan bir takım çalışmalardan yararlanılarak tamamlanmıştır.

BASEL II NEDİR?

BASEL II KRİTERLERİNİN AMACI

BASEL II’ DEN BEKLENEN FAYDALAR

BASEL II’ YE GÖRE KOBİ TANIMI

KOBİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

RİSK AĞIRLIKLARI

FİRMA MALİ TABLOLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Toplam yıllık satış cirosu 50 Milyon Euro yu geçmeyen işletmeler KOBİ’ dir.

Kobiler Bankalarda mevcut kredi tutarlarına göre 2 sınıfa ayrılacaktır. Kurumsal kobi, perakende kobi

Oysa ülkemizde bu tanımlar büyük firmaları tarif etmektedir.

Bankaların ayıracağı sermaye tutarı kredi kullandırdığı firmaların risk ağırlıkları ile oranlanarak belirlenecektir.

Risk Ağırlıklarının belirlenmesinde başlangıçta 2 yöntem vardır.

Perakende KOBİ’lere % 75

Kurumsal KOBİ’lere % 100

standart risk ağırlıkları uygulanacaktır.

Perakende KOBİ’lere % 75 standart risk ağırlığı uygulanacak,

Kurumsal KOBİ’lere dış derecelendirme kuruluşlarınca verilmiş olan derecelere göre % 20, % 50, % 100, % 150 risk ağırlıklarından biri uygulanacak,

Derecesi bulunmayan firmalara % 100 risk ağırlığı uygulanacaktır.

Rating, kredi verilecek firmanın kredi borcunu ödemede gecikme riskini gösterir. Banka firmalara rating verebilmek için firmaları objektif kriterler ile inceleyecektir. Bu kriterler de finansal ve niteliksel kriterlerden oluşur.

Finansal kriterler, firmaların bilanço ve gelir tablosundaki tespit edilen oranlar ve değerlerdir.

Niteliksel kriterler ise yönetici, ortaklar ve firma ile ilgili firmanın kredibilitesini ölçen faktörlerdir.

A+

A

A-

Firmanın finansal yükümlülüklerini yerine getirme kapasitesinin yüksek olduğunu gösterir.

B+

B

B-

Firmanın finansal yükümlülüklerini yerine getirme kapasitesinin yeterli olduğunu gösterir.

C+

C

C-

Firmanın iş hacmi, ekonomik ve finansal koşullar gibi faktörlere bağlı olarak yükümlülüklerini yerine getirme durumunun değişebileceğini ve ödemelerini tahsil edememe durumunda finansal durumunun bozulabileceğini gösterir.

D+

D

D-

Firmanın bir yada birden fazla yükümlülüğünü yerine getirmede başarısız olduğunu gösterir.

A- NET İŞLETME SERMAYESİ

Net İşletme Sermayesi:

Dönen Varlıklar – Kıs.Vad.Yab.Kaynaklar

B- LİKİDİTE ORANLARI

Cari Oran : Dönen Varlıklar / Kıs.Vad.Yab.Kayn.

Likidite Oranı : (Dönen Varlıklar – Stoklar)/ Kıs.Vad.Yab.Kayn.

Nakit Oranı : (Hazır Değerler + Menkul Kıym.)/ Kıs. Vad.Yab.Kayn.

C- MALİ YAPI ORANLARI

Kaldıraç Oranı: Yabancı Kaynaklar Toplamı / Pasif Toplamı

Kıs.Vad.Yab.Kayn. / Pasif Toplam

Uzun Vad.Yab.Kayn. / Pasif Toplam

Özkaynaklar / Pasif Toplam

Toplam Yab.Kayn. / Özkaynaklar

D- VERİMLİLİK (FAALİYET) ORANLARI

Stok Devir Hızı : Satışların Maliyeti / Ort.Stok

Stok Devir Süresi : 360 / SDH

Alacak Devir Hızı : Net Satışlar / Ort. Tic. Alacaklar

Alacak Devir Süresi : 360 / ADH

Aktif Devir Hızı : Net Satışlar / Aktif Top.

E- KARLILIK ORANLARI

Brüt Satış Karı / Net Satışlar

Faaliyet Karı / Net Satışlar

Dönem Karı / Net Satışlar

Dönem Karı / Aktif Toplam

Dönem Karı / Öz Kaynaklar

Bir tekstil firmasının 2004 yılına ait

A) Bilanço ve gelir tablosu dikey yüzdeler yöntemine göre

B) Oran analizine göre şöyle incelenmiştir.

Oran Analiz Yorumları

Oran Analiz Yorumları

b) Likidite Oranları: Bu oranlar, işletmelerin kısa vadeli borç ödeme gücünü ölçmede kullanılır. Bu oranlardan ilki Cari Orandır. Genel olarak bu oranın 1,5 olması beklenir. Örneğimizde ise bu oran 1,13 olarak gerçekleşmiştir. Likidite oranı, firmanın stoklarını satmadan kısa vadeli borçlarını ödeme gücünü gösterir. Bu oranın standardı 1 dir. Örneğimizde bu oran standardın altında olup, firma kısa vadeli borçlarını ödeyebilmesi stoklarına bağlıdır. Nakit Oran ise; işletmeni elindeki mevcut hazır değerlerle kısa vad.yab. Kaynaklarını ne ölçüde ödeyebilir sorusuna cevap verir. Burada standart 0,20 olup, örneğimizde bu oran 0,46 olarak gerçekleşmiştir. Firmanın fonları atıl kalmıştır.

Oran Analiz Yorumları

c) Mali Yapı Oranları : İşletmelerin mali yapısını ortaya koyar. Şöyle ki varlıkların ne kadarlık kısmının özkaynaklarla ne kadarlık kısmının yabancı kaynaklarla finanse edildiğini gösterir. Bu oranlardan ilki kaldıraç oranıdır. Bu oranın standardı 0,50 dir. Örneğimizde bu oran 0,70’ dir. Yani firma % 70 yabancı kaynaklarla finanse edilmektedir. Bu oranı başka bir ifadesi olan Özkaynak / Pasif Toplam oranına baktığımızda da % 30 olarak gerçekleştiğini görüyoruz. Yine buradan da firmanın % 30 özkaynaklarla % 70 yabancı kaynaklar finanse edildiğini görmekteyiz.

Oran Analiz Yorumları

d) Verimlilik (Faaliyet ) Oranları : Bu oranlar işletmenin sahip olduğu ve faaliyetlerini gerçekleştirmede kullandığı iktisadi kıymetlerin ne ölçüde etkin kullanıldığını ifade eder. Bu oranlardan stok devir hızına baktığımızda örneğimizde 5,87 olarak ve stok devir süresinin ise 61 gün olduğunu görmekteyiz. Stok devir hızı ne kadar yüksek olursa stok devir süresi de o kadar az olur. Siparişlerin yetişme şartıyla stok devir süresinin mümkün olduğunca kısa olması beklenir. Stok saklama maliyetleri firma üzerinde bir yüktür. Alacak devir hızı örnekte 6,92 ve alacak devir süresi ise 52 gün olarak gerçekleşmiştir. Yine burada da alacak devir hızının oldukça yüksek ve devir süresinin ise kısa olması beklenir. Örneğimizdeki firma 52 günde bir alacaklarını tahsil etmektedir.

Oran Analiz Yorumları

e) Karlılık Oranları : Bu oranlar, İşletmenin ne ölçüde etkin yönetildiği konusunda nihai bilgileri sağlar. Karlılık oranlarını değerlendirirken sektör ortalamalarına dikkat etmek gerekir. Karlılık oranları içinde brüt satış karı / net satışlar oranı yükselme eğiliminde olursa satılan malın maliyetinin azaldığını görürüz. Bu da firma için olumludur. Yine faaliyet karı / net satışlar oranı da firmanın ana faaliyet konusunda ne kadar verimli olduğunu gösterir.

Bir otomotiv firmasının 2004 yılına ait

A) Bilanço ve gelir tablosu dikey yüzdeler yöntemine göre ve

B) Oran analizine göre şöyle incelenmiştir.

Kayıt dışı işlemlerin kayıt içine alınması

Firmaların esas faaliyet konularında çalışması

Faaliyetlerinden doğan riskleri azaltacak alternatif finansman yöntemlerinin kullanılması (Faktoring gibi)

Öngörülen teminat yapısına uyum sağlanması (İşletme dışındaki şahısların gayrimenkullerin işletme içine alınması)

Doğru ve şeffaf kayıt düzeni ile güvenilir mali tablolar üretilmesi

Raporlama ve veri tabanı konularında teknolojik yatırımların tamamlanması

Kurumsal yönetim kültürünün en üst yöneticiden tüm çalışanlara kadar yerleştirilmesi

Finansal yönetimin profesyonellere verilmesi ve nitelikli insan kaynağına yatırım yapılması

Basel II ile öngörülen değişimlerin İşletmelere etkilerinin bilinmesi ve risklerin ölçülmesi

Artık Basel II standartları ile karşı karşıyasınız. Babanızın zenginliği fayda etmez, malınız mülkünüz değil, iş yapmak ve kredi alabilmek için verimliliğiniz esastır. Bunu bilin...

Artık, müdürleriniz, genel müdürleriniz yetkili değil, yetkili olan ilim ve ilmi esaslara göre tespit edilen sonuçlardır diyoruz...

EGE BÖLGESİ SANAYİ ODASI

SMM BÜLENT FIÇICI